Tổng hợp 18 tác dụng của chanh dây, lưu ý khi ăn và cách chọn mua chanh dây

Chanh dây là một loại quả có hương thơm ngây ngất đặc trưng cùng với vị chua ngọt xen lẫn. Hãy cùng chuyên mục Cẩm nang sức khỏe của Khoeplus24h tìm hiểu rõ thêm về 18 tác dụng của chanh dây, lưu ý khi ăn và cách chọn mua chanh dây trong bài viết này nhé!

Xem nhanh

Nguồn gốc và đặc điểm của chanh dây

Nguồn gốc của chanh dây

Chanh dây, còn gọi chanh leo, dây mát hoặc chùm bao trứng, và tên khoa học là Passiflora edulis, thuộc họ Lạc tiên.

Chanh dây có nguồn gốc từ một số nước thuộc khu vực Nam Mỹ (như Brasil, Paraguay và Argentina).

Hiện nay, chanh dây được trồng nhiều nơi ở các khu vực vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới, trải dài từ Ấn Độ, Sri Lanka, New Zealand, Colombia, Ecuador, Brasil, Peru, Indonesia, Florida, California, Hawaii, Mexico, Đông Phi và Nam Phi.

Đặc điểm của chanh dây

Cây chanh dây thuộc thực vật dây leo, sống lâu năm. Thân cây trơn, bò leo, dài đến 6m, có ít lông tơ và nhiều tua cuốn. Lá có hình dạng chân vịt 3 thùy, dài 6 – 15cm và mọc so le. Hoa có 5 cánh hoa tạo thành một vành hoa màu trắng ánh tím.

Quả chanh dây có hình cầu hoặc bầu dục, mọng nước, kích thước bằng quả trứng gà. Ban đầu, quả có màu xanh lục và chuyển sang màu vàng hoặc đỏ tía thẫm khi chín.

Hạt màu đen, số lượng nhiều trong mỗi quả và lớp chất nhầy màu vàng bao xung quanh các hạt là phần mà chúng ta ăn được, có vị chua ngọt và thơm.

Chanh dây có 2 loại giống mà bạn có thể phân biệt theo hình dáng bên ngoài:

Quả chanh dây màu vàng (Golden Passion Fruit): Lớp vỏ nhẵn bóng, có màu vàng nhạt, vị chua. Kích thước có thể phát triển to bằng quả bưởi.

Quả chanh dây màu đỏ tía thẫm (Red Passion Fruit): Lớp vỏ có màu đỏ tía, ít chua và có vị thơm hơn so với quả chanh dây màu vàng. Kích thước tương tự như quả chanh tây.

Chanh dây bao nhiêu calo?

Trong 236gr chanh dây tím sẽ cung cấp 229 calo và các chất dinh dưỡng khác như:

Chất béo: 1.7gr
Natri: 66mg
Carbohydrate: 55.2gr
Chất xơ: 24.5gr
Đường: 26.4gr
Chất đạm: 5.2gr

Carbs

Carbs chiếm phần lớn trong quả chanh dây, trong 55gr carbs có đến 1 nửa là chất xơ và phần còn lại là đường tự nhiên. Chanh dây có chỉ số đường huyết (GI) thấp từ 4.5 – 27.5, vì thế mà lượng đường huyết chanh dây cũng thấp dao động từ 0.5 – 5.2.

Chất béo

Chất béo trong chanh dây rất ít, trong 236gr chanh dây thì chất béo chỉ chiếm chưa tới 2gr.

Chất đạm

Chất đạm cũng không chiếm quá nhiều trong quả chanh dây, thường trong 1 cốc chanh dây (khoảng 236gr) chỉ có 5.2gr là protein.

Vitamin và khoáng chất

Trong chanh dây chứa hàm lượng cao vitamin A, vitamin C, kali và các hợp chất có lợi như phốt pho, canxi, sắt, choline, magie, folate, niacin, vitamin K.

Tác dụng của chanh dây

Giàu chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hoá chứa rất nhiều trong chanh dây để giúp bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do gây hại. Chanh dây cung cấp vitamin C và beta carotene, polyphenol là các hợp chất có khả năng chống oxy hoá tốt.

Là một chất chống oxy hoá quan trọng, vì thế mà bạn cần bổ sung vitamin C vào thực đơn ăn uống hàng ngày, vitamin C hỗ trợ cho hệ thống miễn dịch trong cơ thể cũng như làm quá trình lão hoá diễn ra một cách cân bằng.

Beta carotene – chất tiền vitamin A, khi nạp vào cơ thể sẽ chuyển hoá thành vitamin A, một chất rất cần thiết để giúp thị lực của bạn duy trì tốt. Một chế độ ăn giàu beta carotene có thể giúp làm giảm các nguy cơ bệnh về ung thư như ruột kết, dạ dày và ung thư vú.

Polyphenol là hợp chất có khả năng chống oxy hoá và chống viêm hiệu quả, với khả năng đó đồng nghĩa việc nó có thể giúp làm giảm các nguy cơ về bệnh viêm mãn tính cũng như các dấu hiệu về bệnh tim.

Ngoài ra, hạt chanh dây cũng rất giàu piceatannol – một polyphenol giúp cải thiện độ nhạy insulin ở nam giới thừa cân. Khi nạp vào cơ thể dưới dạng thực phẩm bổ sung, nó có thể giúp làm giảm lại các nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Là nguồn chất xơ dồi dào

Có khoảng 2gr chất xơ chứa trong 1 quả chanh dây nhỏ, chất xơ là một chất quan trọng để giúp cho hệ đường ruột luôn khoẻ mạnh, ngoài ra nó còn giúp ngăn ngừa táo bón.

Chất xơ hoà tan có thể ngăn ngừa lượng đường máu tăng đột biến và làm chậm quá trình tiêu hoá thức ăn. Ngoài ra chế độ ăn nhiều chất xơ còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như tim, tiểu đường và béo phì.

Vỏ chanh dây có thể làm giảm viêm

Vỏ chanh dây có thể giúp giảm viêm nhờ vào hàm lượng chất chống oxy bên trong nó khi được sử dụng dưới dạng thực phẩm bổ sung.

Một nghiên cứu nhỏ đã thử quan sát trong 4 tuần các chất bổ sung được làm từ vỏ chanh tím đối với bệnh nhân của bệnh hen suyễn. Sau đó thấy được tình trạng ho, khó thở của nhóm sử dụng chất bổ sung đã thuyên giảm.

Và cũng có một nghiên cứu khác từ những người bị viêm xương khớp đầu gối, những người này cho biết khi dùng chiết xuất vỏ chanh dây tím thì đã cảm thấy ít đau và xương khớp cứng cáp hơn những người không dùng chất bổ sung.

Tuy nhiên, tác dụng của chất chống oxy hoá với những chứng viêm đau ở người viêm xương khớp vẫn đang cần phải nghiên cứu thêm để có những thông tin rõ ràng hơn về tác dụng của chất này.

Chỉ số đường huyết (chỉ số GI) thấp

Chanh dây không làm tăng đường huyết sau khi ăn vì nó một loại quả có chỉ số đường huyết GI thấp, đây là một thực phẩm tốt để những người mắc bệnh tiểu đường có thể sử dụng.

Cải thiện độ nhạy insulin

Một số nghiên cứu đã tìm thấy trong hạt chanh dây có hợp chất giúp cải thiện độ nhạy insulin. Việc cải thiện độ nhạy insulin có thể giảm được các nguy cơ của nhiều bệnh, trong đó có cả bệnh tiểu đường.

Một nghiên cứu có quy mô nhỏ 2017 được nghiên cứu trên người, đã phát hiện ra rằng hợp chất piceatannol còn có thể giúp cải thiện quá trình trao đổi chất, và khi nghiên cứu trên động vật cũng đã cho kết quả tương tự như vậy.

Những nhà nghiên cứu thông qua việc cho những người đàn ông thừa cân uống 20mg piceatannol mỗi ngày trong 8 tuần, thì thu lại được kết quả là những người này đã cải thiện được sức khoẻ, sự trao đổi chất và cả độ nhạy insulin.

Tăng cường hệ thống miễn dịch khỏe mạnh

Vì chứa rất nhiều vitamin C – một chất chống oxy hoá tuyệt vời nên chanh dây giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các những tác nhân gây hại do các gốc tự do gây ra.

Ngoài ra vitamin C còn giúp cơ thể hấp thụ nhiều chất sắt và tăng khả năng chống lại các bệnh về nhiễm trùng bên trong cơ thể.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Chanh dây chứa hàm lượng kali rất lớn có lợi cho tim mạch và đồng thời cũng có chứa thêm 1 ít natri. Khi ăn chanh dây cả hạt sẽ giúp loại bỏ bớt lượng cholesterol dư thừa trong mạch máu nhờ chứa nhiều chất xơ.

Một chế độ ăn nhiều chất xơ sẽ giúp làm giảm các nguy cơ mắc bệnh về tim. Ngoài ra chế độ ăn giàu kali, ít natri cũng giúp làm bình thường hoá và làm giảm huyết áp.

Có thể làm giảm lo lắng

Magie là khoáng chất quan trọng giúp làm giảm căng thẳng và lo lắng được chứa rất nhiều trong quả chanh dây. Một đánh giá từ 2017 đã tổng kết lại rằng magie có thể giúp kiểm soát mức độ lo lắng ở những người sử dụng thực phẩm có chứa kali bên trong.

Tuy nhiên, kết quả đánh giá này vẫn chưa rõ ràng nên các nhà nghiên cứu vẫn đang phải thực hiện các nghiên cứu chính xác hơn.

Giúp giảm huyết áp

Trong 1 cốc chanh dây sẽ có 821mg kali chiếm 24 – 32% số lượng kali khuyến cáo hàng ngày dành cho người lớn. Kali giúp làm giảm thể tích và áp lực máu nhờ việc tăng bài tiết natri qua nước tiểu.

Ngoài ra kali còn giúp tăng cường giãn mạnh, hoặc duy trì tính linh hoạt và khả năng mở rộng của động mạch. Cung cấp cho cơ thể những loại rau củ quả giàu kali có thể giúp giảm huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ và tổn thương thận.

Hỗ trợ giảm cân

So với cách ăn thông thường, việc sử dụng thực vật sẽ cho kết quả giảm cân tốt hơn, các nghiên cứu đã cho thấy rằng một chế độ thuần chay và ít chất béo có hiệu quả rõ rệt trong việc giảm cân so với một chế độ ăn có nhiều chất béo.

Chanh dây chứa rất nhiều chất xơ và chỉ có 1 lượng ít chất béo vì thế chanh dây phù hợp với những người đang trong chế độ ăn kiêng, nhờ vào hàm lượng chất xơ mà cơ thể sẽ có cảm giác no khi ăn các loại rau củ quả nhiều chất xơ như chanh dây.

Có thể giảm nguy cơ ung thư

Rau củ quả được biết là thực phẩm giúp giảm các nguy cơ về ung thư, đặc biệt với những quả có màu sắc như chanh dây.

Nhờ vào các chất chống oxy hoá có trong hạt, vỏ và cùi, trong đó có beta carotene và anthocyanins giúp chanh dây có nhiều màu sắc khác nhau, cũng vì thế mà từng màu vỏ sẽ có các chất chống oxy hoá riêng.

Thúc đẩy quá trình phục hồi da

Ngoài tác dụng chống oxy hoá, vitamin C trong chanh dây còn là tiền chất của collagen – thành phần cấu trúc quan trọng của làn da.

Chanh dây giúp cung cấp đủ vitamin C nhờ vào nguồn vitamin C dồi dào trong nó, vitamin C dự trữ sẽ giúp tái tạo làn da và chữa lành các vết thương.

Giúp ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt

Thiếu sắt gây ra bệnh thiếu máu và tạo ra các triệu chứng như suy giảm khả năng nhận thức, khả năng miễn dịch kém dẫn đến suy nhược, mệt mỏi.

Chanh dây là 1 nguồn cung cấp vitamin C dồi dào và nhờ đó có giúp cơ thể cải thiện khả năng hấp thụ sắt.

Một cốc chanh dây sẽ cung cấp 21 – 48% lượng sắt được khuyến cáo gần bằng với lượng vitamin C của một ngày, qua đó có thể sẽ giúp đạt được nồng độ máu ổn định.

Có thể tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa

Chanh dây có thể giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa nhờ vào nguồn chất xơ tuyệt vời bên trong nó.

Chanh dây chứa chất chất xơ hoà tan cả vỏ lẫn bên trong cùi, chất xơ cải thiện hoạt động ruột, ngăn ngừa táo bón và giảm cholesterol toàn phần bằng cách đào thải qua phân.

Có thể hỗ trợ tăng cường sức khỏe xương

Nhờ vào các khoáng chất như magie, canxi, sắt và phốt pho có trong chanh dây, khi kết hợp cùng các thực phẩm khác trong chế độ ăn uống như củ quả, rau xanh và sữa, sẽ giúp hỗ trợ tăng cường sức khoẻ xương, ngoài ra có thể ngăn ngừa được bệnh loãng xương.

Có thể giúp điều trị các bệnh về đường hô hấp

Hỗn hợp của bioflavonoid trong chanh dây có thể giúp điều trị tích cực đến các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn để làm dịu các cơ ho hen, khó thở.

Có thể cải thiện lưu thông máu

Bên trong hạt chanh dây có chứa hợp chất Scirpusin B, được coi như là chất làm co mạch, giúp giãn các mạnh máu và thúc đẩy lưu thông máu ổn định.

Ngoài ra, kali có thể giúp giãn mạch, sắt và đồng cũng có thể thúc đẩy tuần hoàn và đặc biệt chúng là khoáng chất cần thiết trong quá trình sản xuất các tế bào hồng cầu.

Có thể có lợi khi mang thai

Folate trong chanh dây là một chất quan trọng trước và khi mang thai, vì nó có thể giúp tăng trưởng trong quá trình phát triển của thai nhi, đồng thời ngăn ngừa bệnh khuyết tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh.

Trong thời kì cho trẻ bú sữa, nó còn có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức khoẻ cho xương của trẻ ở thời kì này.

Lưu ý khi sử dụng chanh dây

Phần lớn chanh dây đều thân thiện đối với sức khỏe người dùng, nhưng cũng có một số trường hợp ngoại lệ, nhất là những người nhạy cảm hay cơ thể đang bị dị ứng. Vì thế, khi sử dụng chanh dây cần lưu ý như sau:

Với người dị ứng mủ: Có thể nhạy cảm với chanh dây, gặp một số triệu chứng dị ứng trên cơ thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe, như nổi mẩn, buồn nôn và chóng mặt.

Đặc biệt, vỏ chứa một lượng nhỏ glycoside cyanogenic có thể gây hại. Do đó, những người bị dị ứng mủ nên tránh sử dụng chanh dây.

Với phụ nữ mang thai: Việc dùng chanh dây không đúng cách hay quá liều lượng có thể làm co thắt tử cung, gây hại cho thai nhi. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ khi dùng.

Với người chuẩn bị phẫu thuật: Khi uống chanh dây làm cho hệ thần kinh trung ương bị kích thích, gây cản trở quá trình gây mê và liều lượng chất gây mê được sử dụng. Vì thế, hãy tránh sử dụng chanh dây ít nhất 2 tuần trước phẫu thuật và nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

Với người đang dùng thuốc điều trị: Những ai đang dùng thuốc điều trị bệnh như thuốc an thần, thuốc kháng histamine thì nên cân nhắc khi uống và sử dụng chanh dây dưới mọi hình thức.

Vì chanh dây dễ gây ra tác dụng phụ như khó thở, buồn ngủ và thậm chí làm giảm tác dụng của thuốc.

Với người bị sỏi thận, viêm loét dạ dày: Nên tránh dùng chanh dây vì sẽ kích thích lượng axit trong dạ dày tiết ra nhiều hơn, gây hại cho sức khỏe dạ dày, khiến bệnh trở nên nặng hơn. Đồng thời cũng làm cho hoạt động của thận bị ảnh hưởng.

Ngoài ra, bạn cũng nên cân nhắc đến việc ăn hạt chanh dây. Vì hạt chanh dây sẽ không được tiêu hóa, chúng sẽ được đào thải ra ngoài theo con đường phân.

Thậm chí, hạt chanh dây có thể rơi vào ruột thừa trong quá trình di chuyển gây viêm. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tiêu thụ ít hạt chanh dây bằng cách nhai kỹ chúng trước khi nuốt và chỉ nên tiêu thụ ít thôi nhé!

Cách chọn mua chanh dây ngon

Nên chọn mua những quả chanh dây có vỏ màu tím đậm, quả to vì đây là những quả chanh dây già được tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời và sẽ ngọt và nhiều ruột hơn những quả non khác.
Chanh dây tươi và chín, ngửi mùi từ vỏ có hương thơm đặc trưng. Không nên chọn mua những quả chanh dây ngửi thấy có mùi chua, khác thường vì những quả này đã hư và đang phân hủy.
Ngoài ra để chọn được chanh dây ngon thì khi bạn chạm vào quả, nếu quả cầm lên thấy nặng tay thì đây là những quả vừa mới hái và có nhiều ruột bên trong.
Để thuận tiện và an tâm khi mua chanh dây thì bạn nên mua chanh dây ở các cửa hàng nông sản sạch, siêu thị hoặc các chợ uy tín.

XEM THÊM:
Romanesco broccoli – Súp lơ san hô có tác dụng gì? Chọn mua và cách nấu
Hạt hickory là gì? Tác dụng của hạt hickory và cách sử dụng
Nấm keo là gì? Nấm keo có tác dụng gì? Cách phân biệt nấm keo và nấm tràm

Bài viết trên đã giới thiệu đến bạn về tổng hợp 18 tác dụng của chanh dây, lưu ý khi ăn và cách chọn mua chanh dây. Hy vọng Khoeplus24h.vn đã giúp bạn có những thông tin hữu ích về loại quả này nhé!