Trong các làng quê Việt Nam, rau đay được biết đến như nguyên liệu nấu ăn thơm ngon, giàu chất dinh dưỡng. Hãy cùng KHOEPLUS24H tìm hiểu rau đay có tác dụng gì và 18 công dụng đối với sức khoẻ qua bài viết dưới đây nhé!
Rau đay là rau gì?
Đặc điểm của rau đay?
Rau đay là một loại rau ăn lá quen thuộc của người dân Việt Nam. Nó được tìm thấy rộng rãi ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới từ châu Á đến châu Phi được đánh giá cao như thực phẩm và cho chất xơ mạnh.
Rau đay có chiều cao 60 – 70 cm, mọc nhiều nhánh với lá nhỏ màu xanh. Thân của rau đay có màu đỏ tía và xanh.
Rau đay còn được gọi là rau gì?
Trong khoa học, rau đay có tên Corchorus olitorius L, thuộc họ đay Tiliaceae.
Rau đay hay còn được gọi là cây bố, cây đai, đay dại, đay quả tròn. Tại Việt Nam, các tên gọi khác nhau được sử dụng trong các ngữ cảnh khác nhau, với đay là tên gọi phổ biến tại miền Bắc và bố, đai phổ biến tại miền Nam.
Rau đay có mấy loại?
Ở Việt Nam thì rau đay thường được chia làm 2 loại dựa vào màu sắc thân cây.
Đó là rau đay đỏ (rau đay tía) và rau đay xanh (cũng có nơi gọi là rau đay trắng). Rau đay đỏ được trồng rất lâu trước kia ở Việt Nam với đặc điểm thân cây màu đỏ tía. Còn rau trắng mới được trồng ở Việt Nam.
Ít ai biết được rằng, rau đay đỏ và rau đay trắng được đặt với tên khoa học là rau đay quả tròn (Corchorus capsularis L.) là rau đay đỏ và rau đay quả dài (Corchorus olitorius L.) là rau đay trắng.
Giá trị dinh dưỡng của rau đay?
Theo nhiều nghiên cứu khoa học, cây rau đay có giá trị dinh dưỡng khá cao. Cụ thể, trong 100g chứa nhiều vitamin, khoáng chất khác nhau như sau:
- Calo: 3,54 calo
- Vitamin A: 225µg
- Vitamin C: 28,7mg
- Vitamin B6: 0,469 mg
- Vitamin K: 94µg
- Canxi: 0,05 mg
- Sắt: 0,09 mg
- Magie: 0,13 mg
- Kali: 8,08 mg
- Kẽm: 0,0 2 mg
- Đồng: 0,02 mg
- Natri: 0,42 mg
- Mangan: 0,04mg
- Phốt pho: 0,02mg.
Tác dụng của rau đay
Chống táo bón
Vì trong rau đay có chứa nhiều nước nên nó tác dụng chống táo bón hiệu quả. Có thể tìm thấy nhiều polysaccharid trong rau đay, giúp thúc đẩy quá trình lưu thông đường ruột, chống ứ đọng phân.
Chất nhầy có rất nhiều trong rau đay có tác dụng bôi trơn và giúp đẩy chất thải một cách đơn giản.
Ngoài ra đường sucrose và inositol cũng được tìm thấy trong thành phần của rau đay. Các loại đường này không được tiêu hóa mà giữ lại nước, làm cho phân đông lại nhưng vẫn mềm, từ đó giải quyết tình trạng táo bón.
Tốt cho tim mạch
Lá đay có nhiều đặc tính quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch. Hàm lượng đồng của rau đay rất cần thiết trong việc hỗ trợ làm giảm mức độ cholesterol xấu (LDL) và tăng lượng cholesterol có lợi.
Lá đay có khoảng 0.222mg đồng có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, đau tim và đột quỵ.
Giải nhiệt cơ thể
Vì trong rau đay chứa nhiều nước và chất nhầy, lại chứa nhiều đường nên rau đay có tác dụng giải nhiệt, tiêu hạ, chữa say nắng. Tính hàn của rau đay cũng hỗ trợ điều trị các chứng bệnh do nóng trong người.
Kháng viêm
Một trong những lợi ích nổi tiếng nhất của rau đay là khả năng chống lại chứng viêm trong cơ thể. Bởi vì chúng chứa nhiều chất chống oxy hóa, ăn rau đay có thể giúp bảo vệ bạn khỏi tổn thương do viêm gây ra.
Hỗ trợ chống hen suyễn
Những người đang bị hen suyễn mãn tính có thể trở nên bình thường hóa hơi thở của họ với sự trợ giúp của magie có trong rau đay giúp thư giãn cơ phế quản và điều hòa nhịp thở. Rau đay bao gồm đủ lượng magie cần thiết cho cơ thể.
Vì vậy, tiêu thụ thường xuyên rau đay được khuyến khích để giảm thiểu các vấn đề hen suyễn.
Lợi sữa cho mẹ sau sinh
Rau đay đặc biệt tốt cho các mẹ sau sinh vì khả năng lợi sữa. Vì rau đay chứa nhiều nước làm tăng lượng sữa tiết ra và vì có nhiều chất nhầy nên sữa tiết ra nhiều hơn.
Phụ nữ sau khi sinh ăn rau đay thường xuyên sẽ thúc đẩy tuyến vú tiết nhiều sữa hơn. Mặt khác, sữa mẹ chứa nhiều vitamin và khoáng chất rất tốt cho trẻ.
Hỗ trợ chống thiếu máu
Hàm lượng sắt trong máu thấp là nguyên nhân gây ra bệnh thiếu máu, vì vậy việc bổ sung chất sắt thích hợp khi cần thiết theo khuyến nghị của bác sĩ có thể chữa khỏi vấn đề này.
Bởi vì trong rau đay chứa 2.73mg sắt, bằng 34.13% giá trị khuyến nghị hàng ngày. Ăn rau đay thường xuyên giúp bổ sung sắt cho cơ thể, do đó người bị thiếu máu do thiếu sắt nên thường xuyên bổ sung thực phẩm này.
Chống còi xương, tốt cho trẻ đang ăn dặm
Trong thực đơn của các bé độ tuổi ăn dặm thì rau đay là món ăn không thể bỏ qua. Nó bổ sung cho cơ thể canxi và nhiều dưỡng chất khác nhau, ngăn ngừa bệnh còi xương. Khi chế biến mẹ hãy bỏ cuống, lấy phần lá, xay hoặc thái nhuyễn thành bột cho bé ăn.
Đối với người trưởng thành mắc bệnh loãng xương, vôi hoá khớp hay thoái hoá xương khớp thì nên ăn rau đay thường xuyên mỗi tuần giúp cải thiện triệu chứng bệnh vô cùng hiệu quả.
Lợi tiểu, phòng tránh viêm đường tiết niệu
Một trong những bài thuốc chữa trị chứng khó tiểu hoặc tiểu rát chính là sử dụng rau đay. Do các hoạt chất vận động tim mạch bên trong loại thực vật này sẽ làm tăng số lượng nước tiểu giúp chúng đi ra ngoài một cách dễ dàng hơn.
Hơn nữa, rau đay cung cấp các chất kháng viêm tự nhiên. Nếu ăn thường xuyên sẽ có tác dụng chống viêm sưng đường tiết niệu, bàng quang,…
Giúp sơ cứu vết thương, trị rắn cắn
Trong trường hợp bị rắn cắn, chỉ cần lấy phần ngọn rau đay, kết hợp dây kim cang, ngọn chuối tiêu mỗi thứ một nắm, rửa sạch với nước và vẩy ráo. Kế đến, bạn thái nhỏ, vắt hỗn hợp lấy nước uống. Phần bã thì đắp vào vết thương.
Bảo vệ sức khỏe của mắt
Đa phần các bệnh lý về mắt là do chế độ ăn uống không khoa học, thiếu chất dinh dưỡng. Vitamin B6, folic cùng một số loại vitamin khác có liên quan mật thiết đến quá trình cải thiện sức khoẻ mắt, đồng thời ngăn ngừa chứng rối loạn và các triệu chứng khác.
Theo thống kê, lá đay cung cấp 0,0496 mg vitamin B6, cao hơn 30% so với mức khuyến nghị hàng ngày. Nếu bạn thường xuyên ăn rau đay giúp làm chậm sự khởi phát một số bệnh về mắt, kể cả thoái hoá do tuổi tác.
Lá đay rất giàu chất chống oxy hóa
Rau đay cung cấp hàm lượng vitamin A, C và E dồi dào. Ba chất dinh dưỡng này là các chất chống oxy hoá, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do. Hơn nữa, chúng giúp cải thiện khả năng sinh sản, thị lực cùng nhiều lợi ích khác.
Chống lại cảm lạnh và cúm
Trong rau đay chứa rất nhiều vitamin C, giúp tăng sức đề kháng và hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại cảm lạnh, cúm. Hơn nữa, nó ngăn ngừa các biến chứng khác như viêm hay nhiễm trùng phổi.
Cải thiện hệ tiêu hóa
Như giới thiệu ở trên, lá rau đay rất giàu chất xơ, giúp điều hoà quá trình tiêu hoá. Thường xuyên ăn rau đay hỗ trợ cơ thể phòng tránh bệnh táo bón, đẩy nhanh quá trình tiêu hoá và làm mềm phân. Đặc biệt, một chế độ ăn giàu chất xơ làm giảm triệu chứng đầy hơi.
Hỗ trợ giảm cân
Hàm lượng chất xơ dồi dào bên trong rau đay đóng vai trò thiết yếu trong việc cải thiện chức năng tiêu hoá, giữ cơ thể cảm thấy no lâu hơn. Các nghiên cứu khoa học chứng minh, bổ sung rau đay trong thực đơn giúp tăng lượng cholesterol có lợi và giảm cholesterol xấu.
Cải thiện giấc ngủ
Lá đay rất hữu ích đối với những người bị rối loạn giấc ngủ như mất ngủ và ngưng thở khi ngủ. Nó cung cấp hàm lượng magie dồi dào, giúp điều trị cũng như cải thiện triệu chứng trên.
Hơn nữa, magie giúp giải phóng một số hormone làm dịu các dây thần kinh. Bạn có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ của bản thân bằng cách bổ sung lá rau đay trong thực đơn hàng ngày.
Hỗ trợ tăng trưởng tế bào và cải thiện sức khỏe làn da
Để đẩy nhanh quá trình tái tạo, chữa lành các vết thương thì da và tế bào cần bổ sung rất nhiều vitamin A. Nó đóng vai trò thiết yếu cho sự phát triển của tất cả các tế bào biểu mô ở bên trong lẫn bên ngoài, đồng thời ngăn ngừa ung thư da.
Bổ sung lá đay trong bữa ăn hàng ngày giúp ngăn ngừa các tình trạng da khác nhau như mụn trứng cá, nếp nhăn, da xỉn màu và giữ làn da luôn trắng sáng, khoẻ mạnh. Đặc biệt, chúng giúp thúc đẩy sự phát triển khoẻ mạnh của tóc.
Duy trì răng và nướu khỏe mạnh
Cuối cùng, ăn rau đay có lợi đối với cả răng và nướu, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Do chúng rất giàu canxi, giúp xương hàm luôn chắc, khoẻ. Nếu phần xương hàm khoẻ mạnh sẽ khiến răng khít chặt hơn, ngăn ngừa quá trình phát triển của vi khuẩn xấu.
Ăn nhiều rau đay có tốt không?
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, rau đay là một loài thực vật dinh dưỡng với nhiều công dụng khác nhau, được xem như món quà tuyệt vời nhất của thiên nhiên. Đặc biệt, phần lá đay được sử dụng tương đương một nguồn thực phẩm ở nhiều quốc gia.
Chúng giúp chế biến các món súp với hương vị riêng. Chưa dừng ở đó, rau đay được phát hiện có nhiều lợi ích về mặt y học.
Rau đay nấu gì ngon? 5 món ngon với rau đay
Canh cua rau đay
Canh cua rau đay là món ăn dân giã, cực kỳ phổ biến trong các gia đình Việt nhờ hương vị thơm ngon đặc trưng. Vào những ngày hè oi ả, một chén canh ăn cùng nước mắm ớt giúp thanh nhiệt cơ thể vô cùng hiệu quả.
Bên cạnh canh cua rau đay truyền thống, để tăng thêm hương vị và sự mới lạ cho món ăn thì nhiều người thường biến tấu thêm mướp và mồng tơi vào.
Canh tôm rau đay
Ngoài riêu cua, tôm tươi có thể chế biến cùng với rau đay tạo thành món ăn vừa dinh dưỡng vừa thơm ngon. Đặc biệt, bạn hãy cho thêm mồng tơi giúp tăng thêm hương vị.
Các chuyên gia dinh dưỡng cho biết lá rau đay có tác dụng thanh nhiệt. Khi kết hợp cùng tôm tươi ngọt thơm giúp bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
Canh rau đay nấu riêu tôm
Ở một số địa phương như những làng quê nghèo, nhiều người muốn tận dụng hết nguyên liệu thường dùng đầu tôm để chế biến canh rau đay nấu riêu tôm vô cùng thơm ngon, dinh dưỡng.
Nguyên liệu chuẩn bị: 1 bó rau đay, 1 quả mướp, đầu tôm (tuỳ theo số lượng người ăn) và gia vị khác.
Cách làm: Rau đay và mướp rửa sạch với nước, để ráo. Riêng mướp thì cắt thành miếng nhỏ vừa ăn. Phần đầu tôm thì rửa, nhã nhuyễn cùng một ít nước. Sau đó, bạn lọc xác tôm qua rây, giữ lại nước. Bắt bếp, cho nước nấu tôm vào rồi cho rau đay cùng mướp vào. Cuối cùng, nêm nếm lại với gia vị vừa ăn rồi tắt bếp.
Canh cá rô nấu rau đay
Mặc dù, canh cá rô nấu rau đay không phổ biến nhưng những ai đã thử qua thì không thể nào quên đi được hương vị thơm ngon đặc trưng.
Nguyên liệu chuẩn bị: 1 bó rau đay, 1 quả mướp, cá rô, hành tím và một số loại gia vị khác.
Cách làm: Bạn sơ chế cá rô, ướp cùng nước mắm, tiêu và hạt nêm cho đậm đà. Kế đến, phi thơm hành trong nồi, cho cá rô vào, đổ thêm khoảng 1,5 lít nước luộc chín cá, vớt ra, để nguội, bóc thịt. Cho mướp, rau đay đã chuẩn bị vào nấu chín rồi nêm nếm gia vị cho vừa ăn.
Canh rau đay nấu tôm khô
Chỉ với rau đay và tôm khô, 2 nguyên liệu dân giã, dễ tìm mua là bạn đã có thể chế biến thành món canh thơm ngon.
Nguyên liệu chuẩn bị: 1 bó rau đay, 1 quả mướp, 1 chén nhỏ tôm khô, hành tím và một số loại gia vị khác.
Cách làm: Sơ chế rau đay, mướp và tôm khô. Bắc nồi lên bếp, phi thơm hành rồi cho tôm khô vào xào cho dậy mùi. Thêm khoảng 1 lít nước đun sôi, hạ nhỏ lửa nấu thêm khoảng 10 phút. Sau cùng, bạn bỏ mướp, rau đay vào nấu thêm khoảng 5 phút.
Bài thuốc chữa bệnh từ rau đay
Một số bài thuốc chữa bệnh từ rau đay vô cùng hiệu quả mà bạn nên biết, cụ thể như sau:
- Trị nóng trong, nhiệt miệng, táo bón, giải nhiệt mùa hè: Hái, rửa sạch phần lá và ngọn rau đay, nấu chung với cua đồng thành canh dùng trong bữa cơm hàng ngày. Bạn có thể kết hợp cùng một số nguyên liệu khác như mồng tơi, mướp,…
- Chữa phù thũng: Lấy 15 – 20g hạt rau đay, sắc lấy nước đặc cho bệnh nhân uống. Nên kết hợp với đắp chân để cơ thể tiết ra mồ hôi.
- Trị cảm nắng nhẹ: Sắc hạt rau đay lấy nước uống khi còn nóng.
- Chữa ít sữa ở phụ nữ sau sinh: Hái 100g rau đay sắc nước uống vài lần trong ngày hoặc nấu canh ăn. Để có nhiều sữa hơn nên dùng khi còn ấm.
- Điều trị chứng say nắng, đổ nhiều mồ hôi: Rửa sạch một nắm lá rau đay, giã nát và lọc lấy nước uống. Đắp phần bã lên trán, cơ thể khoảng 20 – 30 phút.
- Chữa hen suyễn: Khi lên cơn lấy hạt rau đay sắc nước uống.
- Điều trị ngộ độc: Hái 100g lá rau đay nấu nước chung cùng đường phèn. Để kích thích cơ thể đào thải độc thì bạn nên uống liên tục nhiều lần trong ngày.
Cách trồng rau đay tại nhà
Hiện nay, rau đay có 2 loại là rau đay đỏ (thân màu đỏ tím) và rau đay trắng (thân có màu xanh). Chúng rất dễ trồng nên bạn có thể trồng ngay tại nhà, giúp cải thiện bữa ăn.
Cách trồng rau đay tại nhà như sau: Ngâm hạt giống trong nước ấm 40 độ C khoảng 4 – 5 giờ. Chọn phần đất tơi xốp để gieo, đồng thời phủ một lớp đất ẩm lên trên bề mặt khu vực vừa gieo. Tưới nước mỗi ngày cho cây. Khi chúng cao lớn, bạn hãy tỉa cành bằng cách ngắt lá. Sau khi thu hoạch 1 – 2 lần, hãy bón phân cho đất.
Rau đay bao nhiêu 1kg?
Rau đay hiện có mặt hầu hết tại các chợ, cửa hàng thực phẩm và siêu thị. Bạn có thể dễ dàng tìm mua chúng với giá dao động từ 25.000 – 35.000 đồng/kg (giá cập nhật vào tháng 10/2023).
Xem thêm:
- 8 tác dụng của rau bí đối với sức khỏe? Cách nhặt rau bí nhanh và đúng cách
- Cách làm lòng lợn xào rau răm thơm ngon, hấp dẫn
- Rau càng cua là gì, công dụng của rau càng cua
Qua những thông tin trên, KHOEPLUS24H đã trả lời câu hỏi rau đay có tác dụng gì với cơ thể. Nó được biết như thực phẩm dinh dưỡng, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, thanh nhiệt. Hãy chia sẻ bài viết đến mọi người nhé!
