Hạt bo bo nổi tiếng bổ dưỡng với nhiều tác dụng tốt cho sức khoẻ. Không những vậy, loại hạt này góp mặt trong rất nhiều món chè thơm ngon. Hôm nay, KHOEPLUS24H sẽ giúp bạn tìm hiểu hạt bo bo là gì và các tác dụng của loại hạt thân quen trong thời bao cấp này.
Hạt bo bo là gì?
Đặc điểm của hạt bo bo
Bo bo có tên khoa học: Coix lacryma-jobi, còn được gọi là ý dĩ, cườm thảo. Đây là một loài cây thân thảo, được trồng để lấy hạt, có nguồn gốc từ khu vực Đông Á và bán đảo Malaysia.
Hạt bo bo khi chín có đặc điểm: vỏ cứng, màu trắng trân châu, hình tròn hoặc hình bầu dục, dài khoảng 0.5 – 0.65 cm. Bên trong hạt có phần bột màu trắng, không mùi và có vị ngọt.
Sau khi thu hoạch xong, chúng được dùng như một loại ngũ cốc hoặc là nguyên liệu của trong các thang thuốc nam, thuốc trị viêm ruột, tiêu chảy,…
Ngoài ra, một số loạt hạt bo bo còn được dùng kết chuỗi hạt, làm vật dụng trang trí nhà cửa nữa đấy!
Các loại hạt bo bo
Hiện nay, người ta tìm thấy ở Việt Nam có 3 loại hạt bo bo. Đó là:
Bo bo tẻ (C. lacryma-jobi var. stenocarpa)
Đây là loại hạt tẻ, kích thước lớn, có màu trắng, được trồng để làm thức ăn, thức uống và cả rượu nữa.
Bo bo nếp (C. lacryma-jobi var. ma-yuen)
So với hạt bo bo tẻ, bo bo nếp to hạt, thơm và chắc mẩy hơn. Vì thế, nó được xếp vào danh sách những loại nông sản quý. Thực phẩm này dùng để nấu cháo, chè, sữa hoặc làm ngũ cốc.
Bo bo cườm (C. lacryma-jobi var. puellarum)
Bo bo cườm có kích thước nhỏ và rất cứng, nên không thể ăn được. Chúng chỉ được dùng để làm chuỗi hạt, làm mành che cửa,…
Hạt bo bo thời bao cấp là gì?
Hạt Bo bo thời bao cấp được gọi là cao lương hoặc lúa miến. Đây là một loại ngũ cốc được Liên Xô và các nước khác viện trợ cho nước ta vào thời kỳ bao cấp.
Khác với bo bo (ý dĩ), loại hạt này có kích thước rất nhỏ, đường kính chỉ từ 3 – 4mm. Hơn nữa, vỏ của chúng rất cứng nên phải qua xay xát và lên men mới có thể ăn được.
So với cơm, hạt bo bo thời bao cấp rất dai và cứng. Dù vậy, trong thời kỳ đói kém, bo bo vẫn là thứ được chấp nhận để ăn.
Hạt bo bo ngâm bao lâu?
Vốn rất cứng nên hạt bo bo cần phải trải qua quá trình ngâm và nấu thật lâu, mới có thể ăn được.
Theo đó, khi mua loại hạt này về, bạn nên bỏ vào trong 1 cái tô, rồi đổ nước ngập, ngâm trong khoảng 4 – 5 tiếng. Sau đó vo sạch, rửa lại một lần nữa rồi vớt ra, chuẩn bị chế biến.
Thành phần hóa học trong hạt bo bo
Theo y học Trung Hoa, nhân hạt Bo bo chứa một số thành phần hóa học tốt cho sức khoẻ như: Vitamin B1, Coixol, Lysine, Leucine, Coixenolide, Arginine. Bên cạnh đó, theo một vài nghiên cứu hạt bo bo còn mang trong mình những thành phần hoá học tốt khác gồm:
- Chất béo
- Cis – 8 – Octadecenoic
- Linoleic Acid
- A – Monoolein
- Palmitic Acid
- Stearic Acid
- Trans Feruloyl Stigmasterol
- Coixan A, B, C
Tác dụng dược lý
Hạt bo bo có hợp chất benzoxazolinone trong hạt bo bo mang những tác dụng dược lý tốt cho sức khoẻ cơ thể. Cụ thể như:
- Hỗ trợ điều trị đái tháo đường, béo phì và chống dị ứng.
- Ngăn chặn sự phát triển nhanh chóng của tế bào ung thư hoặc dị ứng.
- Tốt cho tim và hệ tiêu hoá ruột.
- Thậm chí có thể ngăn chặn các dấu hiệu ban đầu của bệnh ung thư ruột kết.
- Ngoài ra, loại hạt này có chứa chất có thể bảo vệ cơ thể và giảm lượng mỡ trong máu.
- Không những vậy hạt bo bo còn có khả năng chống lại virus và giúp giảm viêm.
Hạt bo bo có tác dụng gì?
Theo Đông y, hạt bo bo có tính mát, vị ngọt, bổ dưỡng, rất tốt cho cả người lớn và trẻ em. Thực phẩm này chứa những tác dụng nổi bật như:
- Thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, chữa khó tiểu, tiểu buốt, tiểu ra máu ở người lớn và trẻ em.
- Hỗ trợ chữa chứng khí hư, kinh nguyệt không đều, làm tăng tiết sữa ở phụ nữ sau sinh.
- Cải thiện hệ tiêu hoá, chữa tiêu chảy, táo bón, đau dạ dày, rối loạn tiêu hoá…
- Hỗ trợ chữa trị các vấn đề về xương như: phong thấp, viêm khớp, đau nhức xương, thoái hoá cột sống,…
- Tăng cường sức khoẻ hệ miễn dịch, phòng ngừa bệnh toxoplasmosis và các bệnh về đường hô hấp như: viêm phế quản, ho có đờm, viêm phổi, sốt cao,…
Trong y học hiện đại, hạt bo bo có chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quý như: protein, protit và các axit amin,… Các hợp chất này đem lại nhiều tác dụng hữu ích như:
- Ngăn chặn và làm chậm quá trình phát triển của các tế bào ung thư.
- Giảm chất béo và cholesterol trong cơ thể. Phòng chống hiệu quả bệnh: cao huyết áp, bệnh tim và đột quỵ.
- Làm đẹp da, giúp da trắng sáng và điều trị tàn nhang hiệu quả.
Bài thuốc sử dụng hạt Bo bo
Với tác dụng dược lý tuyệt vời của mình, hạt bo bo có nhiều bài thuốc dân gian giúp điều trị nhiều loại bệnh như: Phong thấp, ngực đau, đau răng, rôm sẩy ở trẻ, tiêu chảy,…
Cụ thể:
- Bài thuốc chữa bệnh phong thấp: Lấy 40g nhân hạt bo bo, 40g cam thảo, 30 hạt hạnh nhân, 120g ma hoàng sắc cùng 4 chén nước. Sắc các vị thuốc này trên lửa vừa đến khi cạn còn 1.5 chén thì gạn lấy nước để riêng. Sau đó, cho thêm 3 chén nước vào nồi và sắc tiếp cùng các vị thuốc trong nồi đến khi còn 1 chén. Bạn pha pha lượng thuốc 2 lần sắc này lại với nhau và chia đều để uống 3 lần/ngày.
- Bài thuốc trị trường ung chữa vỡ mủ: Dùng 40g hạt bo bo, 40g bại tương, 8g phụ tử sắc thành thuốc. Hoặc sử dụng 40g bo bo, 40g mạch môn, 40g cát cánh, 24g bại tương, 24g cam thảo, 24g mẫu đơn bì, 24g phục linh, 24g sinh khương, 60g sinh địa, 48g đan sâm, 48g thược dược để sắc thành thuốc và uống trong ngày.
- Bài thuốc chữa bệnh ngực đau: Dùng hạt bo bo, ngưu tất, sinh địa, cam thảo, ngũ gia bì, thạch hoạt, sắc thành thuốc. Sau đó, chia đều và dùng uống trong ngày.
- Bài thuốc chữa họng sưng đau, có nhọt sưng: Sử dụng một lượng vừa đủ bo bo nhai kỹ rồi nuốt để điều trị.
- Bài thuốc chữa người hay giận dữ, nóng nảy, tiểu buốt, đau: Dùng 20g hạt bo bo, sắc cùng 2 chén nước rồi nấu đến khi nước cạn còn 1 chén thì cho thêm 16g cam thảo hoặc 40g nho khô. Đung tiếp cho sôi lại rồi lọc bỏ bã để uống.
- Bài thuốc điều trị người lãnh khí: Giã kỹ hạt bo bo cho thật sạch rồi nấu ăn như cơm thường ngày.
- Bài thuốc trị phế nuy, khạc, ho ra máu, mủ: Giã nát 400g hạt bo bo nấu với 3 phân nước đến khi cạn còn 1 phân. Tiếp đó, cho thêm một ít rượu rồi uống hằng ngày để phát huy công dụng.
- Bài thuốc trị phế nuy phát quyết: Tán mịn thành bột 1 lượng bằng nhau các vị thuốc gồm hạt bo bo, mộc qua, thạch học, hoàng bá, tỳ giải, dinh địa, mạch môn. Sau đó, thêm vào nước sôi uống mỗi ngày.
- Bài thuốc chữa hen suyễn, thủng thủy: Dùng 80g úc lý nhân giã nhuyễn rồi lọc với nước để lấy phần nước cốt. Tiếp đó, lấu phần nước cốt này nấu với một lượng vừa đủ hạt bo bo thành cơm dùng ăn 2 lần mỗi ngày.
- Bài thuốc trị ho đờm thấp: Dùng 120g hạt bo bo, 80g cam thảo, 40g cát cánh tán mịn thành bột. Mỗi lần nấu cơm cho 20g bột mịn này vào gạo nếp rồi nấu dùng hằng ngày.
- Bài thuốc chữa miệng môi sưng phù, phong thũng tỳ: Dùng 1 lựng bằng nhau hạt bo bo, chích thảo, xích tiểu đậu, phòng kỷ. Thêm 3 lát gừng tươi rồi sắc thành thuốc uống khi ấm.
- Bài thuốc chữa bệnh đau răng: Nghiền nát hạt bo bo, cát cánh thành bột mịn, rồi dùng nhét vào chỗ răng đau.
- Bài thuốc điều trị trường ung, ung nhọt ở ruột: Dùng 4g hạt bo bo, 0.8g phụ tử, 2g bại tương tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 4g bột mịn để sắc thành thuốc uống.
- Bài thuốc điều trị đầu lở loét ở trẻ nhỏ, ghẻ lở do thai nhi nhiễm độc: Tán nhuyễn thành bột mịn 30g hạt bo bo, 15g đại hoàng, 60g thổ phục linh. Trộn thêm mật ong làm thành các viên hoàn nhỏ . Mỗi lần uống 1 viên.
- Bài thuốc trị trẻ nhỏ chân tay mềm: Dùng 40g hạt bo bo, 40g táo toan, 40g đương quy, 40g khương hoạt, 40g phòng phong tán nhỏ thành bột mịn. Thêm mật ong vào bột đã cán trộn và vo thành viên hoàn. Mỗi ngày dùng 1 viên.
- Bài thuốc chữa bệnh rôm sẩy ở trẻ: Nấu 30g hạt bo bo cùng 60g bí đao thành cháo và cho trẻ sử dụng.
- Bài thuốc chữa can khí yếu, tay chân không có sức, người mệt mỏi ở trẻ nhỏ: Dùng bo bo, phòng phong, tần cửu, táo toan nhân, đương quy, khương hoạt, tán thành bột rồi thêm mật ong để àm thành viên hoàn. Mỗi ngày dùng 4 – 6 g viên hoàn đã gia.
- Bài thuốc chữa người tiểu ít, phù thũng, thấp trệ: Sử dụng 40g hạt bo bo, 40g xích tiểu đậu, 40g đông qua bì nấu thành cháo và thưởng thức.
- Bài thuốc điều trị suy dinh dưỡng gây phù thũng: Nấu cháo bằng 80g hạt bo bo và gạ trắng rồi thưởng thức.
- Bài thuốc chữa bệnh tiêu chảy: Sắc 40g hạt bo bo và 30g xa tiền tử thành nước thuốc rồi uống.
- Bài thuốc chữa ho ra đờm mủ do phế ung: Sắc thuốc bằng 80g hạt bo bo, 24g đông qua nhân, 40g lô căn, 8g đào nhân rồi uống.
- Bài thuốc trị thấp uất ở kinh mạch, đổ nhiều mồ hôi, tiểu không thông: Sắc 20g hạt bo bo, 12g phục linh, 12g trúc diệp, 12g liên kiều, 8g thông thảo, 4g bạch khấu nhân thành thuốc rồi uống.
- Bài thuốc trừ thấp, hỗ trợ giảm đau: Dùng 20g bo bo, 16g hoạt thạch, 16g lá tre, 16g phục linh, 16g liên kiều, 8g thông thảo, 16g bạch đậu khấu tán nhuyễn thành bột và uống cùng nước ấm. Hoặc dùng 30g bo bo, 12g độc hoạt, 50g đậu đen sắc thành thuốc rồi uống 2 lần một ngày.
Lưu ý khi dùng hạt bo bo
Mặc dù bổ dưỡng và chứa rất nhiều lợi ích cho sức khoẻ, song nếu dùng không đúng liều lượng, đúng đối tượng, hạt bo bo có thể một số tác hại. Vì thế, bạn cần lưu ý những điều sau đây:
- Không dùng quá 80gr/ ngày.
- Không dùng khi đang mang thai hoặc có tiền sử dị ứng với các thành phần có trong hạt bo bo.
- Phụ nữ đang cho con bú, người đang sử dụng thuốc điều trị bệnh tiểu đường hoặc các bệnh lý khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước, để có lượng dùng phù hợp.
Hạt bo bo bán ở đâu, giá bao nhiêu?
Ngày nay, hạt bo bo trên thị trường có giá dao động khoảng từ 90.000 – 180.000 đồng/kg. Bạn có thể đến chợ, cửa hàng thực phẩm, siêu thị và các trang thương mại điện tử để mua loại hạt này. Tuỳ vào thời điểm, loại hạt và chất lượng, mà mức giá trên sẽ có sự thay đổi.
Xem thêm:
- Ăn hạt bí có tác dụng gì? Tổng hợp 18 tác dụng của hạt bí đối với sức khỏe
- Sữa hạt có tác dụng gì? Tác dụng của sữa hạt, nên dùng sữa hạt hay sữa bò?
- 9 tác dụng của sữa hạt điều đối với cơ thể có thể bạn chưa biết
Trên đây là những thông tin về hạt bo bo là gì? Những tác dụng của hạt bo bo. Hy vọng qua bài viết trên, bạn sẽ có thêm nhiều hiểu biết về lợi ích của loại hạt này nhé!
