Chắc ai cũng đã nghe qua về quả việt quất, nhưng ít người biết đến loại quả có tên gọi gần giống thế chính là nam việt quất – cranberry. Vậy quả nam việt quất là gì? Tác dụng của quả nam việt quất là gì? Hãy cùng chuyên mục Sức khoẻ dinh dưỡng của KHOEPLUS24H trả lời ngay những câu hỏi này nhé!
Quả nam việt quất – cranberry là quả gì?
Quả nam việt quất, hay còn gọi là mạn việt quất, tên tiếng anh là cranberry. Tên gọi cranberry được dùng đầu tiên bởi những người dân châu Âu di cư sang Hoa Kỳ, vì họ thấy hình dạng cánh hoa, đài hoa, cuống hoa của loại cây này tương tự như mỏ, đầu và cổ chim hạc (“crane” nghĩa là chim hạc).
Loại quả này được phân thành nhiều chi, nhưng phổ biến nhất là nam việt quất thường (tên khoa học là Oxycoccos palustris), được trồng ở những vùng có khí hậu mát mẻ, đặc biệt là Bắc Mỹ.
Cây nam việt quất thuộc loại cây bụi leo, thân thấp, hoa màu hồng sẫm đẹp mắt và lá nhỏ xanh quanh năm. Loại cây này được thụ phấn nhờ ong mật, quả màu trắng khi còn non và có màu đỏ thẫm khi chín hẳn.
Quả nam việt quất tươi có vị chua và đắng kể cả khi đã chín. Khoảng 95% nam việt quất thu hoạch được dùng để làm nước ép, mứt, sốt, sấy khô thêm đường. Chỉ khoảng 5% nam việt quất được bán tươi ở các chợ.
Thành phần dinh dưỡng của quả nam việt quất
Quả nam việt quất tươi có đến gần 90% là nước, hàm lượng còn lại chủ yếu là carbohydrate và chất xơ. Hàm lượng dinh dưỡng chủ yếu có trong 100gr quả nam việt quất tươi như sau:
Carb và chất xơ
Carb và chất xơ là những thành phần chủ yếu có trong quả nam việt quất.
Carbohydrate trong quả này chủ yếu là các loại đường cơ bản như saccarose, glucose và fructose.
Quả nam việt quất chứa nhiều chất xơ không tan như pectin, cellulose và hemicellulose, những chất này đều không bị phân giải trong đường tiêu hóa.
Ngoài ra, nam việt quất cũng có nhiều chất xơ tan được, có thể dẫn tới tình trạng tiêu chảy và các bệnh tiêu hóa khác nếu ăn quá nhiều loại quả này.
Vitamin và các khoáng chất
Quả nam việt quất rất giàu các vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C.
- Vitamin C: đây là chất chống oxy hóa cần thiết giúp duy trì sức khỏe làn da, cơ bắp và xương khớp của bạn.
- Vitamin E: một hợp chất chống oxy hóa được hòa tan trong các chất béo.
- Vitamin K1: cần thiết cho quá trình đông máu.
- Mangan: cần thiết cho quá trình phát triển, trao đổi chất và chống oxy hóa của cơ thể.
- Đồng: là một nguyên tố vi lượng ít xuất hiện trong các khẩu phần ăn hàng ngày. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hàm lượng đồng trong cơ thể không đủ có thể dẫn tới các bệnh về tim mạch.
Các hợp chất thực vật khác
Quả nam việt quất chứa rất nhiều các hợp chất có hoạt tính sinh học cao và hợp chất chống oxy hóa, đặc biệt là flavonol polyphenol. Các hợp chất này tập trung chủ yếu ở phần vỏ, vì vậy hàm lượng của chúng bị giảm đáng kể trong nước ép nam việt quất.
- Quercetin: là chất chống oxy hóa có hàm lượng cao nhất trong quả nam việt quất. Loại quả này được xem là nguồn cung cấp quercetin trong công nghiệp thực phẩm.
- Myricetin: là chất chống oxy hóa trong quả nam việt quất, có thể có một số lợi ích cho sức khỏe.
- Peonidin: là một trong những yếu tố tạo nên màu đỏ thẫm của quả nam việt quất khi chín, cùng với cyanidin. Nam việt quất cũng là một trong những nguồn thực phẩm dồi dào peonidin nhất.
- Axit ursolic: tập trung chủ yếu ở phần vỏ, được dùng nhiều trong đông y và có tính chống viêm mạnh.
- Proanthocyanidins loại A: còn được gọi là tanin cô đặc, có hiệu quả hỗ trợ phòng ngừa các bệnh về nhiễm trùng đường tiết niệu.
Tác dụng của quả nam việt quất
Phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu
Nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong những loại nhiễm trùng phổ biến nhất, gây ra bởi vi khuẩn E.coli.
Trong quả nam việt quất chứa nhiều proanthocyanidins loại A, một hợp chất giúp hỗ trợ cải thiện các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng uống nước ép nam việt quất hoặc bổ sung nam việt quất hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ em và người lớn.
Các bài đánh giá và phân tích khác cũng đồng quan điểm trên, đặc biệt đối với phụ nữ đang gặp vấn đề nhiễm trùng đường tiết niệu.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cũng cho rằng không có một lợi ích đáng kể nào khi sử dụng nam việt quất trong việc hỗ trợ điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu.
Vẫn cần rất nhiều nghiên cứu khác cho công dụng này của quả nam việt quất. Tuy nhiên, nếu bạn gặp vấn đề nhiễm trùng đường tiết niệu, hãy gặp ngay bác sĩ để có lộ trình điều trị hiệu quả nhất.
Có thể phòng chống ung thư và loét dạ dày
Nhiễm khuẩn Helicobacter Pylori gây loét dạ dày được xem là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ung thư dạ dày – một trong những loại ung thư phổ biến nhất thế giới.
Trong quả nam việt quất có các hợp chất thực vật đặc biệt như proanthocyanidins loại A, có khả năng ngăn vi khuẩn H. Pylori bám vào niêm mạc dạ dày của bạn.
Một nghiên cứu trên 189 người trưởng thành cho thấy việc uống 500ml nước ép nam việt quất mỗi ngày có thể giảm đáng kể tình trạng nhiễm khuẩn H. Pylori.
Nghiên cứu khác với 295 trẻ em cũng chứng minh rằng uống nước ép nam việt quất liên tục trong 3 tuần đã ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn H. Polyri ở khoảng 17% người bị nhiễm.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Quả nam việt quất chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe tim mạch như anthocyanins, proanthocyadinins và quercetin.
Trong một số nghiên cứu, nước ép hoặc chiết xuất từ quả nam việt quất được chứng minh là có lợi đối với việc hỗ trợ giảm các nguy cơ gây bệnh về tim mạch. Các sản phẩm từ quả nam viết quất có khả năng:
- Tăng hàm lượng cholesterol HDL tốt trong cơ thể.
- Giảm hàm lượng cholesterol LDL có hại ở những người mắc bệnh tiểu đường.
- Bảo vệ cholesterol LDL có hại khỏi quá trình oxy hóa.
- Giảm độ cứng thành mạch máu ở những người mắc bệnh tim.
- Giảm huyết áp.
- Giảm nồng độ homocysteine trong máu, từ đó giảm nguy cơ viêm bên trong mạch máu.
Tuy nhiên, không phải mọi nghiên cứu đều cho kết quả giống nhau. Vẫn cần rất nhiều nghiên cứu khác về tác dụng này của quả nam việt quất.
Làm chậm sự phát triển của ung thư
Một đánh giá năm 2016 trên 34 nghiên cứu tiền lâm sàng cho rằng các hợp chất trong quả nam việt quất có một số tác dụng hữu ích đối với các tế bào ung thư trong ống nghiệm. Những điều đó bao gồm:
- Gây chết tế bào ung thư.
- Làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư.
- Giảm viêm.
Đánh giá này cho thấy sự hứa hẹn trong tương lai về lộ trình cùng các biện pháp điều trị ung thư.
Tốt cho răng miệng
Theo các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Sức khỏe Răng miệng và Khoa Nha Eastman thuộc Trung tâm Y tế Đại học Rochester tại New York, các hợp chất có trong quả nam việt quất có khả năng ngăn ngừa vi khuẩn bám trên bề mặt răng và có lợi cho việc ngăn ngừa các bệnh lý về nướu răng.
Tác dụng phụ khi ăn quả nam việt quất
Người không nên ăn quả nam việt quất
Những người mắc bệnh sỏi thận không nên ăn quả nam việt quất vì loại quả này chứa nhiều canxi oxalat, là hợp chất chủ yếu cấu tạo nên sỏi thận.
Tuy nhiên, các nghiên cứu lâm sàng về nguy cơ gây nên sỏi thận của quả nam việt quất đưa ra những kết quả trái ngược nhau. Vì vậy, vẫn cần thêm rất nhiều nghiên cứu cho việc này.
Nếu bạn bị sỏi thận, việc hạn chế các thức ăn chứa nhiều oxalat như quả nam việt quất cũng là một cách để hỗ trợ cải thiện bệnh lý.
Có thể gây tương tác với thuốc
Quả nam việt quất có thể làm tăng tác dụng làm loãng máu của warfarin hoặc các hợp chất hỗ trợ làm loãng máu khác. Vì vậy, cần tránh sử dụng các sản phẩm từ quả nam việt quất nếu bạn đang điều trị bằng loại thuốc này.
Quả nam việt quất mua ở đâu, giá bao nhiêu?
Ngoài quả tươi, quả nam việt quất còn được chế biến thành rất nhiều dạng như mứt, sấy khô, làm nước ép,…
Bạn có thể dễ dàng tìm mua quả nam việt quất và sản phẩm của nó ở chuỗi các siêu thị lớn, sàn thương mại điện tử, các cửa hàng trái cây nhập khẩu và các địa chỉ phân phối hạt sấy khô uy tín.
Giá nam việt quất sấy khô trên thị trường hiện tại (tháng 8/2021) rơi vào khoảng 220.000 – 500.000đ/kg, tùy vào cách chế biến và thương hiệu sản phẩm. Giá nước ép nam việt quất cũng rơi vào khoảng 150.000 – 250.000đ/lít.
Với bài viết này, bạn đã có thể trả lời câu hỏi cranberry là gì, nam việt quất là gì, tác dụng của nam việt quất rồi phải không nào? Mong rằng bạn đã có những kiến thức bổ ích và đừng quên theo dõi chuyên mục Sức khoẻ dinh dưỡng để biết thêm những kiến thức về thực phẩm bổ ích nha!
