Collagen giúp da đàn hồi và trẻ hóa làn da cũng như giảm thiểu các vết nhăn xuất hiện. Vậy collagen có tác dụng gì? 7 tác dụng của collagen cùng với những tác dụng phụ mà bạn nên biết trước khi dùng thực phẩm chức năng để bổ sung hợp chất này. Chần chờ gì mà không cùng khoeplus24h tìm hiểu rõ hơn nhé!
Collagen là gì?
Collagen là một loại protein chính có mặt trong không gian ngoại bào và được tìm thấy trong nhiều mô liên kết khác nhau trong cơ thể. Nó chiếm một phần quan trọng trong nhiều cấu trúc như 70% lớp hạ bì của da, 50% khớp, 20% xương, và gần như 100% giác mạc.
Cấu trúc của collagen được hình thành từ 4 loại axit amin gồm Glycine, Hydroxyproline, Proline và Arginine. Các axit amin này kết hợp để tạo thành 3 chuỗi polypeptid xoắn kép.
Tuy nhiên, khi chúng ta lão hóa, không chỉ sản xuất ít collagen hơn mà còn tạo ra một phiên bản collagen chất lượng thấp hơn. Sau khi vượt qua tuổi 20, cơ thể sản xuất ít hơn khoảng 1% collagen trong da mỗi năm.
Collagen có các loại nào?
Collagen bao gồm ít nhất 16 loại khác nhau, trong đó có 4 loại chính gồm loại I, II, III và IV, với các chức năng sau:
- Loại I: Chiếm khoảng 90% tổng lượng collagen trong cơ thể và có cấu trúc sợi dày đặc. Loại này có vai trò quan trọng trong việc xây dựng cấu trúc da, sợi sụn, xương, gân, mô liên kết và răng.
- Loại II: Có cấu trúc sợi mềm hơn và được tìm thấy chủ yếu trong sụn đàn hồi và các khớp.
- Loại III: Hỗ trợ cấu trúc của các cơ quan, cơ bắp và động mạch.
- Loại IV: Loại IV đóng vai trò trong quá trình thanh lọc và thường được tìm thấy trong các lớp da.
Khi tuổi tác ngày càng cao, cơ thể sẽ sản xuất ít collagen hơn và chất lượng collagen cũng giảm đi. Các dấu hiệu của quá trình này là làn da mất độ săn chắc và xuất hiện nếp nhăn, sụn theo thời gian cũng bị yếu đi.
Collagen có tác dụng gì?
Collagen là một loại protein trong các mô liên kết để tạo nên một số bộ phận của cơ thể như cơ, gân, dây chằng và da. Vì thế, collagen có nhiều tác dụng nổi bật như sau:
Cải thiện làn da
Việc dùng các thực phẩm có chứa collagen sẽ giúp cho quá trình lão hóa diễn ra trong cơ thể chậm hơn. Vì công dụng của collagen là giúp cho da đàn hồi và tham gia vào quá trình hydrat hóa tế bào, nhờ đó cải thiện tình trạng da khô và giảm bớt sự hình thành các nếp nhăn trên da ngoài ý muốn.
Thậm chí, việc bổ sung nguồn collagen bên ngoài còn kích thích cơ thể tự sản xuất collagen tự nhiên và thúc đẩy nhiều protein khác như fibrillin và elastin đều có khả năng cải thiện cấu trúc làn da.
Làm dịu các cơn đau khớp
Càng lớn tuổi, cơ thể có xu hướng càng giảm khối lượng collagen, dẫn đến việc gia tăng các nguy cơ về rối loạn thoái hóa khớp, phổ biến nhất là viêm xương khớp.
Nhiều nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng: collagen có thể cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm xương khớp cũng như giúp cho sụn khớp được hoạt động trơn tru hơn nên góp phần làm giảm đau khớp.
Vì thế, các chuyên gia khuyên với những ai đang bị đau khớp có thể bổ sung collagen từ 8 – 12gr mỗi ngày để cải thiện tình trạng bệnh.
Ngăn ngừa loãng xương
Collagen có khả năng làm tăng chỉ số mật độ khoáng xương (BMD), giúp cải thiện bệnh loãng xương và giảm thiểu nguy cơ bị gãy xương. Không những thế, nó còn làm giảm nồng độ protein trong máu và góp phần làm chậm quá trình phân hủy xương.
Giúp tăng cơ
Có khoảng 1 – 10% mô cơ được cấu tạo từ collagen nên sự hiện diện của collagen sẽ giúp cho cơ bắp phát triển khỏe mạnh và hoạt động bình thường.
Thực tế nhiều nghiên cứu đã chứng minh được điều này, như việc bổ sung collagen giúp cho những người bị sarcopenia cải thiện được khối cơ bắp.
Hơn nữa, trong một nghiên cứu diễn ra trên 27 người đàn ông bị yếu cơ khi dùng 15gr collagen trong suốt 12 tuần, kết quả cho thấy: họ cải thiện được khối lượng cơ và sức mạnh của mô cơ để có thể hoạt động thể dục mỗi ngày.
Thậm chí, các nhà nghiên cứu còn phát hiện thêm: collagen còn thúc đẩy sự tổng hợp của những protein khác của mô cơ như creatine – có tác dụng kích thích sự phát triển cơ sau khi tập thể dục.
Cải thiện sức khoẻ tim mạch
Collagen là thành phần cấu tạo nên động mạch – đây là những mạch máu phụ trách việc vận chuyển mang máu từ tim đến các bộ phận khác trong cơ thể.
Vì thế, nếu cơ thể không có đủ collagen thì động mạch có thể trở nên yếu, gây ra bệnh xơ vữa động mạch, dẫn đến nguy cơ bị đau tim và đột quỵ.
Giúp tóc dày và chắc khoẻ
Việc bổ sung collagen giúp cho mái tóc nhanh chóng mọc dài, dày và chắc khỏe hơn.
Do đó, với những nam giới bị hói đầu và phụ nữ bị rụng tóc hoặc có mái tóc mỏng thì nên bổ sung các thực phẩm giàu collagen hay dùng thực phẩm chức năng collagen sẽ giúp cải thiện được tình trạng đáng kể.
Tốt cho móng tay
Móng tay của một số người thường hay bị gãy, thậm chí kém phát triển hơn so với những người bình thường. Theo nghiên cứu nhỏ cho thấy: việc bổ sung collagen mỗi ngày trong suốt 4 tuần liền sẽ giúp cho móng tay mọc nhanh hơn cũng như giảm thiểu móng bị gãy hoặc sứt mẻ.
Một số tác dụng khác
Ngoài các tác dụng trên, Collagen còn có một số tác dụng khác đối với cơ thể, có thể kể đến như:
- Collagen sản sinh ra mạch máu, giúp ngăn ngừa xơ cứng động mạch và bệnh cao huyết áp.
- Collagen là thành phần chính trong giác mạc và thủy tinh thể của mắt.
- Collagen không chỉ ngăn ngừa và giảm thiểu các bệnh xương liên quan mà còn giúp chống đau thắt lưng và thoát vị đĩa đệm.
- Collagen cung cấp chất dinh dưỡng hỗ trợ cho sự phát triển của chất sừng, giúp tóc và móng chân, móng tay trở nên chắc khỏe, tóc bóng mượt hơn và giảm tỷ lệ rụng tóc.
- Collagen hỗ trợ hoạt động của vi khuẩn có lợi trong hệ miễn dịch và tăng cường hoạt động của não.
Bổ sung collagen bằng thực phẩm bổ sung
Cách bổ sung collagen bằng thực phẩm chức năng
Collagen peptide dạng bột có thể dễ dàng bổ sung vào chế độ ăn bằng cách kết hợp với các loại thực phẩm. Loại peptide này không tạo gel, do đó bạn có thể trộn nó vào sinh tố, các món nướng, soup,… mà không ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng gelatin để làm món jello hoặc kẹo dẻo. Không những thế, Collagen được sản xuất từ da cá cung cấp nguồn collagen chất lượng cao.
Uống collagen có tác dụng gì?
Các lợi ích của collagen đã được khoa học chứng minh qua các nghiên cứu sau đây:
- Tăng khối lượng cơ bắp: Một nghiên cứu năm 2019 đã chỉ ra rằng việc kết hợp giữa việc bổ sung collagen peptide và rèn luyện sức mạnh có thể tăng khối lượng cơ bắp hơn so với nhóm dược giả.
- Giảm viêm khớp: Một nghiên cứu trên chuột vào năm 2017 đã cho thấy việc bổ sung collagen giúp quá trình phục hồi của bệnh viêm xương khớp diễn ra nhanh hơn.
- Cải thiện độ đàn hồi da: Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy rằng ngoại hình và độ đàn hồi của da ở phụ nữ có sự cải thiện khi sử dụng thực phẩm bổ sung collagen có sự cải thiện về ngoại hình và độ đàn hồi của da.
Uống collagen có tốt không?
Hiện tại, các thực phẩm bổ sung collagen được cho là khá an toàn, tuy nhiên, đã có báo cáo về một số tác dụng phụ liên quan như mùi vị khó chịu, ợ nóng, cảm giác nê bụng. Ngoài ra, bạn cũng có khả năng bị dị ứng với các thành phần có trong các thực phẩm bổ sung collagen.
Bổ sung collagen tự nhiên bằng các loại thực phẩm
Ăn gì để bổ sung collagen?
Collagen tồn tại dưới dạng tiền chất gọi là procollagen, được hình thành bằng cách kết hợp hai axit amin là glycine và proline dưới sự tác động của vitamin C. Nếu bạn muốn biết những thực phẩm nào có thể tăng cường sản sinh collagen, dưới đây là một số gợi ý:
- Vitamin C: Có trong các loại trái cây thuộc họ cam quýt, dâu tây và ớt chuông.
- Proline: Được tìm thấy trong lòng trắng trứng, sản phẩm từ sữa, mầm lúa mì, măng tây, bắp cải, và nấm.
- Glycine: Có nhiều trong da gà, da lợn, nước dùng xương cùng một số loại thực phẩm khác chứa protein.
- Đồng: Chứa nhiều trong thịt nội tạng, bột ca cao, hạt điều, hạt vừng và đậu lăng.
Bên cạnh đó, cơ thể cũng cần thiết được bổ sung các thực phẩm chứa protein chất lượng cao, chẳng hạn như thịt, hải sản, gia cầm, sữa, đậu phụ và các loại đậu khác.
Thực phẩm không tốt cho collagen
Một số thực phẩm chứa các chất dinh dưỡng làm phá hủy collagen có thể kể đến như:
- Đường và carbs tinh chế: Làm hạn chế khả năng tự sửa chữa của collage, do đó nên giảm thiểu lượng tiêu thụ các thực phẩm chứa những chất này.
- Quá nhiều ánh nắng mặt trời: Tia cực tím có thể làm giảm khả năng sản xuất collagen vì thế cần hạn chế tiếp xúc với ánh mặt trời.
- Hút thuốc: Hút thuốc làm giảm sản xuất collagen, đồng thời cũng giảm khả năng chữa lành vết thương và dẫn đến sự xuất hiện của các nếp nhăn.
Bên cạnh đó, bệnh lupus hay các căn bệnh tự miễn khác cũng khiến phá hủy collagen.
Tác dụng phụ của collagen
Tuy collagen mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng nếu bổ sung không đúng cách hoặc tiêu thụ quá nhiều collagen thì vẫn gây ra một số tác dụng phụ, như:
Gây dị ứng
Vì chất bổ sung collagen có thể được chiết xuất từ những thực phẩm gây dị ứng (như cá, trứng và động vật có vỏ), nên cơ địa của một số người vẫn có thể bị dị ứng sau khi uống. Tương tự như việc dùng thực phẩm gây dị ứng có chứa collagen vậy.
Để lại mùi vị khó chịu trong miệng
Theo kết quả khảo sát cho thấy việc dùng chất bổ sung collagen có thể để lại mùi vị khó chịu bên trong khoang miệng với thời lượng khá lâu.
Gây tác dụng phụ cho hệ tiêu hóa
Dùng chất bổ sung collagen có khả năng gây ra một số tác dụng phụ về tiêu hóa như ợ chua và cảm giác no hơi.
Ngoài ra, việc bổ sung collagen không đúng cách còn ảnh hưởng không tốt đối với phụ nữ mang thai hoặc cho con bú nhưng trường hợp này vẫn chưa có cuộc nghiên cứu nào khẳng định điều này.
Các yếu tố phá hủy collagen
Tuổi già
Khi tuổi tác ập đến, việc sản xuất collagen trong cơ thể sẽ tự nhiên giảm đi. Theo nghiên cứu về cơ chế phân tử của các phương pháp chống lão hóa và chống lão hóa da đã chỉ ra rằng collagen trở nên phân mảnh và phân bố không đều.
Các thay đổi này góp phần vào dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn, chảy xệ, khô da. Nghiên cứu về bệnh loãng xương do thiếu hụt collagen cũng cho thấy tính toàn vẹn của collagen trong hệ thống xương cũng giảm đi theo tuổi tác, dẫn đến cấu trúc xương bị suy yếu.
Ngủ không đủ giấc, căng thẳng
Việc ngủ đủ giấc rất quan trọng vì trong quá trình ngủ, cơ thể sẽ tiến hành sản sinh các tế bào mới. Ngược lại, khi ngủ không đủ giấc, cơ thể có khả năng tiết ra hormone cortisol, gây phá hủy collagen nhiều hơn. Điều này có thể khiến làn da xuất hiện mụn và nhiều nếp nhăn. Thiếu ngủ kéo dài chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây lão hóa da.
Hút thuốc lá
Theo các nghiên cứu về tác động của thuốc lá lên da, hút thuốc lá có thể làm giảm collagen và gây lão hóa da, gây ra các dấu hiệu như nếp nhăn và mất đi độ đàn hồi của da.
Ăn nhiều đường và tinh bột
Khi tiêu thụ thực phẩm chứa lượng đường cao, có thể gây ra sự tích tụ đường trong cơ thể. Đường thừa này có thể liên kết với chất béo và protein trong da, quá trình này được gọi là glycation.
Glycation tạo ra các enzym gây suy yếu và phá vỡ cấu trúc các sợi collagen và elastin (các thành phần quan trọng giúp da trông tươi trẻ, căng mọng và mịn màng). Điều này làm da trở nên sạm màu, thiếu độ mịn màng và dẫn đến sự chảy xệ và xuất hiện nếp nhăn. Ngoài ra, glycation cũng đóng góp vào các dấu hiệu lão hóa da và làm tăng nguy cơ các vấn đề da như cellulite, bệnh rosacea và mụn trứng cá.
Thường xuyên tiếp xúc ánh nắng mặt trời
Theo nghiên cứu về tác động của tia cực tím lên sự phân hủy collagen, tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời có thể làm suy giảm sản xuất collagen.
Hướng dẫn uống collagen đúng cách
Cách dùng collagen dạng nước
Đối với collagen dạng nước, bạn chỉ cần lắc nhẹ chai sau đó mở nắp chai để không bỏ lỡ dưỡng chất bị lắng đọng là có thể uống ngay. Collagen dạng nước giúp cơ thể dễ dàng nhanh chóng hấp thu hoàn toàn và vô cùng tiện lợi. Vì thế, dạng collagen này được rất nhiều người ưa thích.
Cách dùng collagen dạng viên
Collagen dạng viên tương đối khó hấp thụ so với collagen dạng nước và collagen dạng bột . Để cơ thể dễ dàng tiêu hóa, bạn nên uống collagen dạng viên với nhiều nước. Nhưng có ưu điểm nổi bật đây là dạng collagen có thời gian bảo quản cao và nhỏ gọn nên rất dễ mang theo.
Cách dùng collagen dạng bột
Đối với collagen dạng bột, bột chỉ cần hòa với nước đến khi tan hết và uống như sữa bình thường. Bạn nên uống collagen vào buổi tối trước khi ngủ 30 phút. Như vậy, bạn sẽ có một tinh thần sảng khoái và làn da mịn màng vào sáng hôm sau. Tuy nhiên, nhược điểm của loại collagen này là khá bất tiện khi không thể dùng tại nhà.
Một số ứng dụng khác của collagen
Bên canh các tác dụng trên, collagen còn được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác trong đời sống, chẳng hạn:
- Trong lĩnh vực âm nhạc, collagen được sử dụng để tạo ra dây đàn cho các nhạc cụ.
- Trong ngành thực phẩm, collagen được sử dụng để sản xuất gelatin, một thành phần quan trọng trong vỏ xúc xích và nhiều sản phẩm khác.
- Trong lĩnh vực y tế, collagen được sử dụng như một chất làm căng và mịn da trong phẫu thuật thẩm mỹ, cũng như để thay thế vùng da bị tổn thương trong các trường hợp bỏng nặng.
Xem thêm:
- Da bắt đầu lão hóa khi nào? Nguyên nhân và dấu hiệu da lão hóa
- Uống gì để chống lão hóa? 15 thức uống chống lão hóa hiệu quả
- 29 cách chống lão hoá da mặt sớm hiệu quả cho làn da khỏe đẹp
Với những chia sẻ phía trên, hy vọng bạn đã hiểu hơn về uống collagen có tác dụng gì? 7 tác dụng của collagen cùng với những tác dụng phụ ra sao rồi nhé! Chúc bạn có thêm nhiều sức khỏe.