Dưa hấu là loại trái cây chứa nhiều nước, rất được ưa chuộng vào mùa hè khi dùng ướp lạnh, làm nước ép hoặc các món ăn. Vậy ăn dưa hấu có tác dụng gì? Hãy cùng KHOEPLUS24H tìm hiểu 14 tác dụng của dưa hấu và lưu ý khi ăn nhé!
Đặc điểm của dưa hấu
Nguồn gốc
Dưa hấu, tên khoa học là Citrullus lanatus, thuộc họ Cucurbitaceae và có nguồn gốc từ Tây Phi. Đây là giống cây được trồng ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới để lấy quả.
Hơn nữa, người ta còn tìm thấy hạt giống dưa hấu xuất hiện trong các ngôi mộ Pharaoh ở thời kỳ Ai Cập cổ đại.
Đặc điểm của quả dưa hấu
Dưa hấu là loại quả đặc biệt trong nhóm quả mọng khi sở hữu lớp vỏ cứng bên ngoài và không có hiện tượng phân chia trong quả (gọi là pepo). Hình dạng quả đa dạng, từ hình tròn, hình oval cho đến hình thuôn dài.
Phần thịt bên trong chứa nhiều nước, vị ngọt, có từ màu hồng cho đến màu đỏ cùng với hạt dưa hấu màu đen (hoặc màu trắng).
Các loại dưa hấu
Dưới đây là một số loại dưa hấu mà bạn thường gặp trên thị trường:
Dưa hấu ruột đỏ
Dưa hấu ruột đỏ thường có dạng thuôn dài hoặc hình tròn. Vỏ dày, nhẵn bóng, có hoặc không có đường vân màu sẫm.
Khi còn non, phần ruột có màu trắng, rồi chuyển sang màu trắng hồng và màu đỏ rực khi chín. Trung bình mỗi trái từ 1.5 – 3kg/trái. Quả dưa hấu ruột đỏ càng chín thì sẽ càng có vị ngọt.
Dưa hấu ruột vàng
Dưa hấu ruột vàng cũng có hình dạng tương tự như dưa hấu ruột đỏ, nhưng lớp vỏ mỏng hơn. Phần ruột bên trong có màu vàng, nhiều nước và vị ngọt.
Dưa hấu không hạt
Dưa hấu không hạt là một loại giống mới, không chứa hạt. Loại dưa hấu này có màu vàng hoặc màu đỏ, vị ngọt và nhiều nước, phù hợp cho tất cả mọi người, nhất là trẻ nhỏ và người nhà.
Thành phần dinh dưỡng của dưa hấu
Trong mỗi khẩu phần (152gr) dưa hấu chứa khoảng 46 calo kèm với một số chất dinh dưỡng nổi bật như sau:
- Carbohydrate: 11.5gr
- Chất béo: 0.2gr
- Chất đạm: 0.9gr
- Vitamin A: 42.6mcg
- Vitamin C: 12.3mg
- Natri: 1.5mg
- Đường: 9.4gr
- Lycopene: 6890mcg
Carbs
Dưa hấu có chỉ số đường huyết GI là 76 nên lượng carb trong loại quả này chủ yếu là đường và một ít chất xơ. Trong đó, đường có khoảng 1/2 thuộc loại fructose, 1/4 là loại glucose và gần khoảng 1/4 là loại sucrose.
Chất béo
Dưa hấu chỉ chứa lượng chất béo rất ít hoặc dường như không có. Nếu có thì chất béo chủ yếu là chất béo không bão hòa đa (0.076gr), lượng nhỏ axit béo không bão hòa đơn (0.056gr) và axit béo bão hòa (0.024gr).
Ngoài ra, trong hạt dưa hấu có chứa lượng lớn omega 3.
Chất đạm
Tương tự như chất béo, dưa hấu chỉ chứa lượng nhỏ protein, nhất là khi hạt dưa hấu nảy mầm và tập trung nhiều ở phần vỏ của hạt dưa.
Vitamin và khoáng chất
Dưa hấu chứa lượng lớn vitamin C, beta carotene, vitamin B5, đồng và kali, cụ thể:
- Vitamin C: cần thiết cho sức khỏe của da và tăng cường chức năng miễn dịch.
- Beta carotene: là chất chuyển sang vitamin A khi đi vào cơ thể.
- Kali: giữ vai trò trong việc kiểm soát tình trạng huyết áp và sức khỏe tim mạch.
Các hợp chất thực vật khác
Ngoài những chất vừa nêu trên, dưa hấu còn chứa đa dạng các hợp chất thực vật như lycopene và axit amin citrulline có lợi cho sức khỏe:
- Citrulline: Được tìm thấy nhiều trong lớp vỏ màu trắng của dưa hấu, nó sẽ được chuyển hóa thành axit amin arginine. Cả hai hợp chất arginine và citrulline đều giữ vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp oxit nitric, có khả năng làm giảm huyết áp.
- Lycopene: Là chất chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ cơ thể tạo ra beta carotene để chuyển hóa thành vitamin A mang lại các lợi ích khác nhau về sức khỏe.
Ăn dưa hấu có tác dụng gì? Tác dụng của dưa hấu
Dưa hấu không chỉ có nhiều nước, vị ngọt và giòn xốp dễ ăn, mà thói quen ăn dưa hấu còn mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe, như:
Có thể làm hạ huyết áp
Huyết áp cao được xem là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh mãn tính và có thể dẫn đến tử vong đột ngột. Dưa hấu chứa nhiều citrulline, chất này được chuyển hóa thành arginine trong cơ thể, rồi sau đó cả hai hợp chất này hỗ trợ quá trình tạo ra oxit nitric.
Oxit nitric là một phân tử khí giúp cho các cơ nhỏ xung quanh mạch máu được thư giãn và có độ đàn hồi tốt, nhờ đó giảm hạ được huyết áp.
Vì thế, việc dùng dưa hấu hoặc uống nước ép dưa hấu có tác dụng làm giảm huyết áp và độ cứng của động mạch ở những người bị huyết áp cao.
Có thể làm giảm sức đề kháng insulin
Insulin là một loại hormone liên quan đến việc kiểm soát hàm lượng đường trong máu.
Tình trạng kháng insulin là các tế bào trong cơ thể có xu hướng kháng lại sự tác động của insulin, khiến cho đường huyết tăng cao, thường dẫn đến bệnh hội chứng chuyển hóa và bệnh tiểu đường loại 2.
Trong khi, hàm lượng arginine trong dưa hấu có liên quan tích cực đến việc giảm kháng insulin như một số nghiên cứu đã chứng minh.
Giảm đau nhức cơ bắp sau khi vận động thể dục
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện: axit amin citrulline trong dưa hấu có thể làm giảm đau nhức cơ bắp và khắc phục được tình trạng tim đập nhanh chóng. Có lẽ vì thế, dưa hấu cũng được xem là thực phẩm tiềm năng để cải thiện hiệu suất tập thể dục.
Bổ sung nước, chống mất nước
Dưa hấu chứa hàm lượng nước cao, chiếm khoảng 92% nên đây được xem là loại trái cây giúp cho cơ thể bổ sung nước đáng kể ngoài việc bạn uống nước lọc.
Thói quen uống nước đầy đủ và bổ sung thực phẩm giàu nước là điều cần thiết cho sức khỏe mỗi ngày, nhất là vào những ngày thời tiết oi bức như mùa hè.
Có thể chứa các hợp chất giúp ngăn ngừa ung thư
Dưa hấu chứa nhiều hợp chất thực vật có khả năng hỗ trợ điều trị – ngăn ngừa ung thư hiệu quả như lycopene và cucurbitacin E.
Chẳng hạn, một số nghiên cứu chỉ ra: lycopene có mối liên quan đến ung thư hệ tiêu hóa, nhờ ức chế được các yếu tố tăng trưởng giống insulin (IGF) – đây là một loại protein liên quan đến quá trình phân chia tế bào, kể cả tế bào ung thư.
Bên cạnh đó, cucurbitacin E đã được các nghiên cứu chứng minh thêm: hợp chất này có khả năng ức chế sự phát triển của khối u.
Cải thiện sức khỏe tim mạch
Nhờ chứa thành phần citrulline, lycopene, khoáng chất và vitamin các loại (như vitamin C, vitamin B6, kali, magie), nên dưa hấu có thể cải thiện tốt sức khỏe tim mạch như:
- Lycopene: có thể làm giảm huyết áp và cholesterol, nhờ đó ngăn ngừa quá trình oxy hóa đối với cholesterol. Không những thế, trong một số nghiên cứu cho thấy: lycopene còn làm giảm được độ cứng và độ dày của thành động mạch.
- Citrulline: là một loại axit amin có thể làm tăng hàm mức oxit nitric trong cơ thể, hỗ trợ các mạch máu được giãn nở ra, từ đó giảm được huyết áp.
Hỗ trợ giảm viêm và căng thẳng oxy hóa
Thành phần vitamin C và lycopene trong dưa hấu đều có đặc tính chống oxy hóa, có khả năng làm giảm viêm và sự tổn thương do oxy hóa gây ra. Chẳng hạn:
- Trong một nghiên cứu vào năm 2015, việc dùng bột dưa hấu có thể tác động đến mức độ protein phản ứng C, làm giảm viêm và giảm stress oxy hóa.
- Một nghiên cứu khác chỉ thêm: uống nước ép giàu lycopene như dưa hấu hoặc cà chua giúp cơ thể bổ sung vitamin C, góp phần giảm viêm và có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe não bộ (như giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Alzheimer).
Ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng
Vì dưa hấu chứa lycopene nên có lợi cho sức khỏe đôi mắt và nhất là phòng ngừa được bệnh thoái hóa điểm vàng do tuổi tác, nhờ đặc tính chống viêm và chống oxy hóa của hợp chất này.
Lycopene là thành phần được tìm thấy trong một số bộ phận của mắt, vai trò của chất này là giúp bảo vệ chống lại các tổn thương do hoạt động viêm và oxy hóa gây ra.
Tốt cho da và tóc
Một số chất dinh dưỡng trong dưa hấu còn mang lại lợi ích cho sức khỏe da và tóc như vitamin A, vitamin C.
Cụ thể, vitamin A rất quan trọng đối với làn da khỏe mạnh vì nó có tác dụng tái tạo và phục hồi các tế bào da. Trong khi, vitamin C có mặt trong quá trình tạo ra collagen giữ cho da được săn chắc và mái tóc chắc khỏe.
Hơn nữa, hàm lượng beta-carotene và lycopene trong dưa hấu còn hỗ trợ làn da tránh khỏi cháy nắng.
Có thể cải thiện tiêu hóa
Nhờ chứa nhiều nước và chất xơ nên việc bổ sung dưa hấu trong chế độ ăn uống sẽ giúp bạn cải thiện được hoạt động hệ tiêu hóa.
Trong đó, chất xơ còn làm tăng khối lượng phân, nhờ cải thiện chứng táo bón và hỗ trợ nhu động ruột hoạt động khỏe mạnh hơn.
Hỗ trợ quá trình giảm cân
Một số nghiên cứu trên cơ thể người trưởng thành thừa cân, đã chứng minh rằng: thói quen ăn dưa hấu thay vì dùng bánh quy ít béo sẽ làm giảm được trọng lượng, tỷ lệ eo hông, huyết áp và chỉ số khối cơ thể.
Có thể giúp phòng chống bệnh hen suyễn
Hàm lượng vitamin C và một số chất chống oxy hóa khác được tìm thấy trong dưa hấu có thể ức chế sự hoạt động của các gốc tự do, nhờ đó cải thiện được bệnh hen suyễn.
Cải thiện sức khỏe não bộ và hệ thần kinh
Choline cũng được tìm thấy trong dưa hấu, đây là chất chống oxy hóa mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể như sức khỏe cơ bắp, duy trì cấu trúc màng tế bào, dẫn truyền xung thần kinh, phát triển trí não, khả năng học tập và trí nhớ của não bộ.
Hợp chất này cũng liên quan đến sự phát triển của chứng sa sút trí tuệ của bệnh Alzheimer.
Cải thiện các đặc điểm của hội chứng chuyển hóa
Nhiều nghiên cứu vào năm 2019 cho hay: dưa hấu có thể cải thiện các đặc điểm của hội chứng chuyển hóa như bệnh béo phì và các bệnh lý liên quan đến tim mạch.
Ngoài ra, cơ thể của những người ăn dưa hấu có xu hướng ít đói và no lâu hơn so với người ăn bánh quy. Đồng thời, cơ thể chứa lượng chất chống oxy hóa trong máu cao, trọng lượng – chỉ số khối cơ thể thấp hơn, làm giảm huyết áp tâm thu và cải thiện tỷ lệ eo – hông.
Có đặc tính lợi tiểu
Theo kết quả nghiên cứu được thực hiện trên cơ thể động vật cho thấy: dưa hấu có tác dụng lợi tiểu, mang lại hiệu quả như việc sử dụng thuốc furosemide, giúp loại bỏ nước và lượng muối dư thừa bên trong cơ thể.
Lưu ý khi ăn dưa hấu
Nhìn chung, việc ăn dưa hấu rất lành tính và không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng khi sử dụng bạn cũng nên lưu ý một số vấn đề sau:
Bệnh tiểu đường
Thuộc nhóm thực phẩm có chỉ số GI cao nên dưa hấu là một trong những loại trái cây cần được hạn chế đối với những ai bị bệnh tiểu đường.
Nếu có sử dụng dưa hấu thì chỉ nên ăn trực tiếp thay vì uống nước ép. Vì nước ép dưa hấu có hàm lượng chất xơ ít hơn, khiến cho hàm lượng đường trong dưa hấu dễ hấp thụ vào cơ thể và làm tăng đường huyết sau khi ăn.
Dị ứng
Trường hợp dị ứng với dưa hấu rất hiếm khi xảy ra nhưng vẫn có một số người bị dị ứng sau khi ăn dưa hấu như sưng môi, sưng cổ họng, sưng lưỡi, sưng tai, ngứa miệng và ngứa cổ họng.
Đây là triệu chứng thường liên quan đến hội chứng dị ứng đường miệng ở những người nhạy cảm với phấn hoa, hoặc với những ai bị hội chứng dị ứng phấn hoa thực phẩm.
FODMAP
Dưa hấu có chứa FODMAP đặc tính giống fructose nhưng có thể khiến cho cơ thể gặp phải các triệu chứng về tiêu hóa như đầy hơi, tiêu chảy, co thắt dạ dày, khó chịu và táo bón.
Vì thế, những người nhạy cảm với FODMAP như hội chứng ruột kích thích (IBS) nên cân nhắc trước khi ăn dưa hấu.
Cách chọn mua dưa hấu ngon, ngọt, vỏ mỏng
Để hấp thụ chất dinh dưỡng tối ưu nhất cũng như chọn được quả dưa ngon, ngọt và vỏ mỏng, thì bạn hãy dựa vào một số mẹo khi chọn mua dưa hấu như sau:
- Nên chọn ăn dưa hấu theo mùa, vì sẽ có vị ngọt và chất lượng ngon hơn so với trái mùa.
- Phần cuống nhỏ và khô héo chứng tỏ quả dưa già chín tự nhiên có vị ngọt đậm.
- Phần đáy dưa có màu vàng nhạt hoặc vàng kem – chính là phần tiếp xúc với đất trong quá trình phát triển của dưa, đây là dấu hiệu dưa ngon.
- Vỏ căng tròn, láng bóng và nếu xuất hiện vết ong đốt thì cũng đừng quá lo lắng vì chứng tỏ dưa càng ngọt do ong tiếp xúc.
- Vỗ vào mình dưa nghe thấy tiếng “bộp, bộp” chứng tỏ ruột dưa chắc và ngon.
XEM THÊM CÁC NỘI DUNG CÙNG CHỦ ĐỀ TRÁI CÂY:
- Tổng hợp các loại trái cây tăng sức đề kháng, hỗ trợ sức khỏe miễn dịch
- Tổng hợp 15 loại trái cây tốt cho da mặt dễ dàng bổ sung nhất
- Tổng hợp những loại trái cây (hoa quả) tốt cho bà bầu
Như vậy, bài viết đã giới thiệu cho bạn biết được thói quen ăn dưa hấu có tác dụng gì? Tổng hợp 14 tác dụng của dưa hấu và lưu ý khi ăn để có được sức khỏe tốt rồi nhé! Chúc bạn luôn nhiều sức khỏe!
