Bí ngòi được chế biến thành nhiều món ăn ngon bởi hương vị và màu sắc xanh trông rất hấp dẫn, bạn đã từng dùng loại rau này chưa? Vậy hãy để mục Sức khỏe dinh dưỡng của Khoeplus24h.vn giúp bạn hiểu rõ hơn về bí ngòi là gì? 8 công dụng của bí ngòi đối với sức khỏe con người ra sao nhé!
Nguồn gốc, đặc điểm của bí ngòi
Đặc điểm
Bí ngòi là một loại bí, thuộc họ Cucurbitaceae cùng họ với dưa và dưa chuột, nó được dùng như một loại rau và thường được nấu chín thay vì là một loại trái cây giống với họ của nó.
Bí ngòi có hình dạng quả dài, chiều dài trung bình từ 15 – 25cm và thậm chí còn dài đến 1m. Lớp da phía ngoài mỏng, có màu xanh lục đậm, màu xanh lục nhạt cam hoặc màu vàng đậm tùy theo giống.
Hoa cái màu vàng được mọc phía dưới mỗi quả bí ngòi, còn hoa đực được mọc trực tiếp trên thân cây ở nách lá và nhỏ hơn hoa cái.
Khi hoa còn búp hay mới hé nở, chúng có thể được nấu chín để ăn, còn khi hoa nở thì thường được dùng để trang trí món ăn hơn. Cây bí ngòi ưa thích và dễ trồng ở những vùng có khí hậu ôn hòa.
Nguồn gốc, phân bố
Bí ngòi có nguồn gốc từ Mexico và các vùng phía bắc của Nam Mỹ từ rất lâu (khoảng hơn 7000 năm trước). Khi người Mỹ sang châu Âu thì bí ngòi bắt đầu được trồng trọt ở đây. Cụ thể vào thế kỷ 19, bí ngòi được trồng và phát triển ở khu vực Milan, nước Ý.
Mãi đến đầu thế kỷ 20, vào những năm 1920, bí ngòi mới xuất hiện ở Bắc Mỹ, có thể là do những người Ý nhập cư vào Mỹ rồi bắt đầu trồng bí ngòi ở đây, nơi đầu tiên đó là California. Hiện tại thì bí ngòi được trồng phổ biến ở châu Âu.
Công dụng của bí ngòi
Bí ngòi là loại quả, có hương vị đặc biệt so với bí mướp Việt Nam và là thực phẩm chứa nhiều loại vitamin, khoáng chất và một số hợp chất thực vật có lợi khác. Chẳng hạn, trung bình mỗi 223gr bí ngòi gồm các chất dinh dưỡng sau:
- Năng lượng: 17 calo
- Chất đạm: 1gr
- Chất béo: khoảng 1gr
- Carbs: 3gr (trong đó 1gr đường và 1gr chất xơ)
- Vitamin A: 40% lượng khuyến dùng mỗi ngày (RDI)
- Vitamin C: 14% RDI
- Vitamin B6: 7% RDI
- Vitamin K: 9% RDI
- Nhiều chất khoáng như: mangan (16% RDI), kali (13% RDI), magie (10% RDI), folate (8% RDI), đồng (8% RDI), phốt pho (7% RDI),….
Bí ngòi sống cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng trên, nhưng khi được nấu chín thì hàm lượng vitamin A và C thường có xu hướng giảm.
Chứa chất chống oxy hóa
Bí ngòi chứa rất nhiều chất chống oxy hóa đều có lợi cho sức khỏe, góp phần bảo vệ cơ thể tránh khỏi sự tổn thương của các gốc tự do gây hại.
Chẳng hạn, hợp chất chống oxy hóa carotenoid (như beta-carotene, lutein và zeaxanthin) chứa nhiều trong quả bí ngòi xanh.
Chúng đều tác động tích cực đến sức khỏe của đôi mắt, làn da và tim của bạn, đồng thời cũng góp phần chống lại một số loại ung thư (như ung thư tuyến tiền liệt).
Đặc biệt, người ta phát hiện lớp vỏ quả bí ngòi chứa hàm lượng chất chống oxy hóa nhiều, và lớp vỏ bí màu vàng thường chứa chất chống oxy hóa nhiều hơn so với lớp vỏ bí màu xanh.
Ngoài ra, bí ngòi còn giàu vitamin K, hợp chất zeaxanthin và khoáng chất magie đều có khả năng làm cho xương chắc khỏe.
Giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh
Nhờ chứa nhiều nước và chất xơ, bí ngòi được xem là thực phẩm có lợi cho hệ tiêu hóa vì giảm nguy cơ táo bón và một số triệu chứng liên quan đến đường ruột.
Cụ thể, bí ngòi chứa nhiều nước giúp cho phân mềm hơn, dễ dàng đi ra cũng như giảm bớt nguy cơ bị táo bón.
Bên cạnh đó, nhờ hàm lượng chất xơ không hòa tan có trong bí ngòi giúp cho thức ăn di chuyển qua ruột dễ dàng, còn chất xơ hòa tan thì giúp nuôi các vi khuẩn có lợi trong ruột, để tạo ra các các axit béo chuỗi ngắn (SCFAs) nuôi dưỡng các tế bào ruột của bạn.
Hơn thế nữa, các SCFAs còn góp phần làm giảm viêm và một số triệu chứng của rối loạn đường ruột như hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm loét đại tràng và bệnh Crohn.
Giảm lượng đường trong máu
Chất xơ trong bí ngòi làm tăng độ nhạy của insulin và giảm lượng đường trong máu, từ đó làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cũng như có lợi cho những ai đang bị bệnh đái tháo đường loại 2.
Khi sử dụng bí ngòi mỗi ngày hay được sử dụng trong chế độ ăn kiêng low – carb, thì bí ngòi cũng đều góp phần làm giảm đáng kể lượng đường trong máu và đồng thời có thể giảm đi việc sử dụng dùng thuốc insulin ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Thậm chí, chất xơ trong bí ngòi còn giúp ổn định lượng đường trong máu, ngăn ngừa tình trạng tăng lượng đường sau bữa ăn.
Theo kết quả nghiên cứu khác trên động vật còn cho thấy: chiết xuất từ vỏ bí ngòi cũng có tác dụng tương tự nhờ chất xơ và các chất chống oxy hóa mạnh có trong lớp vỏ.
Cải thiện sức khỏe tim mạch
Bí ngòi chứa carotenoid, kali và chất xơ, đều có thể làm giảm huyết áp và hàm lượng cholesterol, góp phần giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Như theo kết quả nghiên cứu cho thấy: những người ăn nhiều chất xơ từ bí ngòi đều có nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn. Đặc biệt, loại chất xơ có tên là pectin có khả năng trong việc làmgiảm hàm lượng cholesterol toàn phần và cholesterol LDL xấu.
Ngoài ra, khi phân tích từ 67 cuộc nghiên cứu còn cho thấy: việc tiêu thụ ít nhất 2 – 10gr chất xơ hòa tan mỗi ngày, trong suốt từ 1 – 2 tháng, sẽ làm giảm trung bình tổng hàm lượng cholesterol xuống 1,7mg/dl và cholesterol LDL xấu 2,2mg/dl.
Hơn thế nữa chất kaki cũng góp phần làm giảm huyết áp bằng cách làm giãn mạch máu một cách linh hoạt, từ đó làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Tương tự, chất độ ăn uống giàu carotenoid (gồm có bí ngòi) đều có tác dụng bảo vệ, chống lại bệnh tim.
Hỗ trợ cho củng cố thị lực
Trong bí ngòi chứa nhiều chất có lợi cho thị lực, như vitamin A, C, lutein, zeaxanthin và mangan. Trong đó, vitamin C và beta-carotene là hai dưỡng chất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đôi mắt.
Ngoài ra, chất chống oxy hóa như lutein và zeaxanthin còn có tác dụng cải thiện thị lực và làm giảm nguy cơ mắc bệnh về mắt vì hai hợp chất này được tích lại trong võng mạc.
Đồng thời, lutein và zeaxanthin còn góp phần làm giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng thường gặp ở người lớn tuổi, giảm khả năng bị đục thủy tinh thể làm cho thị lực kém.
Hỗ trợ giảm cân
Thành phần nước và chất xơ trong bí ngòi còn mang lại hiệu quả trong việc hỗ trợ giảm cân. Chất xơ làm cho cơ thể bạn luôn cảm thấy no và tránh cảm giác thèm ăn cùng với hàm lượng calo thấp trong bí ngòi.
Hơn nữa, việc ăn các loại rau không chứa tinh bột và có lớp vỏ màu xanh đậm hoặc màu vàng (như bí ngòi) đều được chứng minh có lợi cho việc giảm cân.
Phòng chống ung thư
Chiết xuất từ bí ngòi có thể góp phần tiêu diệt hoặc hạn chế sự phát triển của một số tế bào ung thư đã được nghiên cứu, tiến hành trên động vật và ống nghiệm.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần nhiều bằng chứng hơn trước khi khẳng định bí ngòi hoàn toàn có lợi trong việc phòng chống ung thư.
Củng cố sức khỏe tuyến tiền liệt và tuyến giáp
Theo kết quả nghiên cứu cho hay: chiết xuất từ hạt bí ngòi có thể làm tăng sức khỏe tuyến tiền liệt – vốn là nguyên nhân gây khó khăn cho những người bị tiểu đường và rối loạn tình dục ở nam giới lớn tuổi.
Bên cạnh đó, khi thử nghiệm trên cơ thể chuột còn cho thấy chiết xuất từ vỏ bí ngòi có thể hỗ trợ giữ hàm lượng hormone tuyến giáp ổn định.
Cách chọn và bảo quản bí ngòi
Để hấp thụ dinh dưỡng tối ưu từ loại quả này, bạn cần biết cách chọn và bảo quản bí ngòi sao cho đúng cách. Hãy để Khoeplus24h.vn mách nhỏ cho bạn như sau:
Cách chọn bí ngòi ngon
Bạn ưu tiên chọn những quả bí ngòi thẳng, khi cầm trên tay cảm thấy chắc và không mềm. Lớp vỏ không bị trầy xước, xuất hiện vết dập hay côn trùng xâm nhập. Phần cuống bí ngòi còn nguyên, tươi.
Ngoài ra, bạn hãy chọn quả bí ngòi có độ dài vừa phải và màu sắc không quá xanh thất thường vì đây thường là những quả đạt tiêu chuẩn, không quá non cũng không bị già quá.
Bảo quản bí ngòi
Bí ngòi sau khi được mua về, bạn nên dùng càng sớm càng tốt từ 2 – 3 ngày để đảm bảo độ tươi ngon và chất dinh dưỡng vốn có.
Khi muốn bảo quản, bạn chỉ cần để nguyên quả, rồi lấy giấy báo bọc lại từng quả và đặt vào ngăn rau củ của tủ lạnh để đảm bảo độ tươi ngon.
Bạn có thể cắt bớt phần cuống bí ngòi, chứ không cắt hết nhé, vì dễ làm cho bí ngòi bị thối hoặc bị teo.
Các món ngon từ bí ngòi
Sau khi đã biết được thành phần dinh dưỡng và các tác dụng nổi bật của bí ngòi, còn chần chờ gì mà bạn không làm ra nhiều món ngon từ loại quả này cho gia đình mình, như:
Canh bí ngòi
Canh bí ngòi có vị ngọt dịu, bí ngòi mềm kết hợp với thịt dai của tôm tươi, là món canh mà hầu như ai cũng thích vì rất dễ ăn và vô cùng bổ dưỡng.
Bí ngòi xào
Thay vì nấu canh, bạn có thể xào bí ngòi với thịt bò hoặc xào không đều được. Vị bí ngọt tươi, mềm, ăn cùng với cơm trắng rất tuyệt.
Rau củ hầm Ratatouille
Món hầm rau củ Ratatouille có sử dụng thành phần bí ngòi cùng với các loại ớt chuông và cà tím, hành tây làm cho món ăn thêm phần sặc sỡ.
Vị mềm ngọt của bí ngòi kết hợp với vị giòn thơm của ớt chuông và vị hăng nhẹ của hành tây, là món rau củ hầm đáng để bạn thử đấy!
Bí ngòi nhồi hấp
Bí ngòi cũng có thể làm món hấp lạ miệng, bạn nhồi phần thịt bằm đầy đặn bên trong, đem đi hấp chín là dùng được. Khi thưởng thức, bạn nên chấm cùng với ít nước tương để tăng thêm vị đậm đà.
Salad bí ngòi
Chỉ vài thao tác đơn giản là bạn có thể làm ra ngay món salad bí ngòi thơm ngon. Vị ngọt giòn của bí ngòi hòa lẫn với vị ngọt của bắp Mỹ, cùng với nước sốt beo béo, ắt hẳn sẽ chiếm trọn trái tim bạn trong lần thưởng thức đầu tiên.
XEM THÊM CÁC NỘI DUNG CÙNG CHỦ ĐỀ RAU CỦ:
- Romanesco broccoli – Súp lơ san hô có tác dụng gì? Chọn mua và cách nấu
- Hạt hickory là gì? Tác dụng của hạt hickory và cách sử dụng
- Nấm keo là gì? Nấm keo có tác dụng gì? Cách phân biệt nấm keo và nấm tràm
Như vậy, Khoeplus24h.vn đã bật mí xong cho bạn thông tin hữu ích về bí ngòi là gì cùng 8 công dụng của bí ngòi cho sức khỏe con người ra sao rồi đấy. Hãy cùng tham khảo để có thể lựa chọn các nguyên liệu chế biến những bữa cơm dinh dưỡng cho gia đình.
